PBIM (137) № 4 2022


Subject of the article

COVID-19 ИНФЕКЦИЯСИ БИЛАН КАСАЛЛАНГАН БЕМОРЛАРДАГИ ПСИХОЛОГИК ВА РУҲИЙ АСОРАТЛАР (302-306)

Authors

Ражабов Музаффар Нематович, Ашуров Зарифжон Шарифович, Ядгарова Наргиза Фахритдиновна

Institution

Тошкент тиббиёт академияси, Ўзбекистон Республикаси, Тошкент ш.

Abstract

SARS-CoV-2 янги коронавируси биринчи марта 2019 йил декабр ойида Хитойнинг Ухань шаҳрида аниқланган ва тезда бутун дунёга тарқалиб, глобал пандемияга сабаб бўлган. Дастлаб, COVID-19 нафас олиш тизими асоратлари билан намоён бўлди. Aммо бу касаллик ҳақидаги биринчи текширув натижалари, ҳамда янги маълумотлар тўпланган сари, беморларнинг учдан биридан кўпроғида вирус енгил даражадан тортиб (бош оғриғи, аносмия) то ўта оғир даражагача (энцефалит, менингит) неврологик асоратларга олиб келиши аниқланди. конвулсиялар, қон томирлари ва бошқалар). Ушбу шарҳда COVID-19 билан касалланган беморларда аниқланган симптомлар, шу жумладан неврологик, SARS-CoV-2 вирусининг ўзи, унинг ҳужайра ичига кириб бориш механизмлари тавсифланади, инфекциянинг асаб тизимига юқиши мумкин бўлган усуллари, неврологик ўзгаришлар пайдо бўлишининг патогенетик механизмлари муҳокама қилинади. Ушбу ишда пандемия даврида пайдо бўлган психологик ва руҳий асоратларнинг пайдо бўлиши ва ривожланиши ўрганилган.

Key words

янги коронавирус инфекцияси, руҳий бузилишлар, коронавирус инфекциясида руҳий бузилишлар ривожланиш механизми.

Literature

1.Баклаушев В.П., Кулемзин С.В., Горчаков А.А. и соавт. COVID-19. Этиология, патогенез, диагноз и лечение // Клиническая практика. 2020. Т. 11, № 1. С. 7-20. 2. Зейнитдинова З.А., Ризаев Ж.А., Орипов Ф.С. Степень цитологического поражения эпителия слизистой оболочки щеки при COVID-19 // Журнал биомедицины и практики. – 2022. – Т. 7. – №. 2. 3. Ризаев Ж. А. и др. Проявления коронавирусной инфекции SARS-COV-2 в полости рта // Журнал биомедицины и практики. – 2022. – Т. 7. – №. 2. 4. Ризаев Ж.А., Ризаев Э.А., Кубаев А.С. Роль иммунной системы ротовой полости при инфицировании пациентов коронавирусом SARS-COV-2 // Здоровье, демография, экология финно-угорских народов. – 2020. – №. 3. – С. 67-69. 5. Chen N., Zhou M., Dong X. et al. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study // Lancet. 2020. V. 395. P. 507-513. 6. Ding Y., Dai J. Advance in stress for depressive disorder // Adv. Exp. Med. Biol. 2019. Vol. 1180. P. 147-178. 7. Fattaeva D. R., Rizaev J. A., Rakhimova D. A. Efficiency of Different Modes of Therapy for Higher Sinus after COVID-19 in Chronic Obstructive Pulmonary Disease //Annals of the Romanian Society for Cell Biology. – 2021. – С. 6378–6383-6378–6383. 8. Hamming I., Timens W., Bulthuis M.L. et al. Tissue distribution of ACE2 protein, the functional receptor for SARS coronavirus. A first И.И. Шепелева и соавт.81 Социальная и клиническая психиатрия 2020, т. 30 № 4 step in understanding SARS pathogenesis // J. Pathol. 2004. Vol. 203. P. 631-637. 9. Herman J.P., McKlveen J.M., Ghosal S. et al. Regulation of the Hypothalamic-Pituitary-Adrenocortical Stress Response. // Compr. Physiol. 2016. Vol. 15. N 6(2). P. 603-621. 10. Hoffmann M., Kleine-Weber H., Schroeder S. et al. SARS-CoV-2 Cell Entry Depends on ACE2 and TMPRSS2 and Is Blocked by a Clinically Proven Protease Inhibitor. // Cell. 2020. Vol. 16. N. 181, N 2. P. 271-280. 11. Huang C., Wang Y., Li X. Et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China // Lancet. 2020. N 15. Vol. 395, N 10223. P.497-506. 12. Kang L., Li Y., Hu S. et al. The mental health of medical workers in Wuhan, China dealing with the 2019 novel coronavirus. // Lancet Psychiatry. 2020. Vol. 7, N 3. P. e14. 13. Lai J., Ma S., Wang Y. et al. Factors associated with mental health outcomes among health care workers exposed to coronavirus disease 2019 // JAMA Network Open. 2020. Vol. 3. P. e203976-e203976. 14. Li X., Geng M., Peng Y. et al. Molecular immu ne pathogenesis and diagnosis of COVID-19 // J. Pharmaceut. Analysis. 2020. Vol. 10. P. 102-108. 15. Li Y.C., Bai W.Z., Hashikawa T. The neuroinvasive potential of SARS CoV-2 may play a role in the respiratory failure of COVID-19 patients // J. Med. Virol. 2020. Vol. 92, N 7. P. 703-704. 16. Li H., Xue Q., Xu X. Involvement of the nervous system in SARS CoV-2 infection // Neurotoxicity Res. 2020. Vol. 38, N 1. P. 1-7. 17. Montalvan V., Lee J., Bueso T. et al. Neurological manifestations of COVID-19 and other coronavirus infections: A systematic review // Clin Neurol Neurosurg. 2020 Vol. 194. P. 105921. 18. Ng Kee Kwong K.C., Mehta P.R., Shukla G., Mehta A.R. COVID-19, SARS and MERS: A neurological perspective // J. Clin. Neurosci. 2020. Vol. 77. P. 13-16. 19. Niazkar H.R., Zibaee B., Nasimi Q., Bahri N. The neurological manifestations of COVID-19: a review article // Neurol. Sci. 2020. 20. Rizaev J. A., Sh A. M. COVID-19 views on immunological aspects of the oral mucosa. 21. Rizaev J.A., Umirzakov Z.B. B., Umirov S.E. Ways to Optimize Medical Services for COVID-19 Patients //Specialusis Ugdymas. – 2022. – Т. 1. – №. 43. – С. 1217-1224. 22. Rizaev J.A., Rizaev E.A., Akhmadaliev N.N. Current View of the Problem: A New Approach to COVID-19 Treatment //Indian Journal of Forensic Medicine & Toxicology. – 2020. – Т. 14. – №. 4. 23. Soria V., González-Rodríguez A., Huerta-Ramos E. et al. Targeting hypothalamic-pituitary-adrenal axis hormones and sex steroids for improving cognition in major mood disorders and schizophrenia: a systematic review and narrative synthesis // Psychoneuroendocrinology. 2018. Vol. 93. P. 8-19. 24. Talevi D., Socci V., Carai M. et al. Mental health outcomes of the CoViD-19 pandemic // Riv. Psichiatr. 2020. Vol. 55, N 3. P. 137-144. 25. Tong Z.D., Tang A., Li K.F. et al. Potential Presymptomatic Transmission of SARS-CoV-2, Zhejiang Province, China, 2020 // Emerg. Infect. Dis. 2020. Vol. 26, N 5. P. 1052-1054. 26. Wang D., Hu B., Zhu F. et al. Clinical characteristics of 138 hospitalized patients with 2019 novel coronavirus-infected pneumonia in Wuhan, China // JAMA. 2020. Vol. 323. P. 1061-1069. 27. Wang L., Shen Y., Li M. et al. Clinical manifestations and evidence of neurological involvement in 2019 novel coronavirus SARS-CoV-2: a systematic review and meta-analysis // J. Neurol. 2020. Vol. 267. N 10. P. 2777-2789. 28. Xu X.W., Wu X.X., Jiang X.G. et al. Clinical findings in a group of patient infected with the 2019 novel coronavirus (SARS-C0V-2) outside of Wuhan, China: retrospective case series // BMJ. 2020. Vol. 368. P. m606. 29. Yan C., Luo Z., Li W. et al. Disturbed yin-Yang balance: stress increases the susceptibility to primary and recurrent infections of herpes simplex virus type 1 // Acta Pharm. Sin. B. 2020. Vol. 10. P. 389-398. 30. Zhang J.J, Dong X., Cao Y.Y. et al. Clinical characteristics of 140 patients infected with SARS-C0V-2 in Wuhan, China // Allergy. 2020. Vol. 75, N 7. P. 1730-1741. 31. Zou L, Ruan F, Huang M. et al. SARS-CoV-2 Viral Load in Upper Respiratory Specimens of Infected Patients. // N. Engl. J. Med. 2020. Vol. 19. P. 382, N 12. P. 1177-1179. 20. WHO & UNICEF, 2020