Биология ва тиббиёт муаммолари 2025, №4 (163)
Subject of the article
ГРУНТ СУВИ ИСТЕЪМОЛИ НАТИЖАСИДА СЎЛАКДА ЮЗАГА КЕЛГАН ЎЗГАРИШЛАРНИ КОРРЕКЦИЯЛАШ (278-282)
Authors
Тешаева Дилбар Шухрат қизи
Institution
Бухоро давлат тиббиёт институти, Ўзбекистон Республикаси, Бухоро ш.
Abstract
Ҳозирги кунда ичимлик сувининг етишмовчилиги ва унинг сифатини сақлаб қолиш масаласи бутун дунёда долзарб экологик ва ижтимоий муаммолардан бири сифатида эътироф этилмоқда. Бу ҳолатга қарши курашиш ва ичимлик сув манбаларини муҳофаза қилиш мақсадида ер ости сувларидан фойдаланиш бўйича бир қатор чора-тадбирлар ишлаб чиқилмоқда. Бироқ ер ости сувларининг кимёвий таркиби марказлаштирилган ичимлик суви таъминоти (водопровод) сувидан сезиларли даражада фарқ қилади. Шу сабабли бундай сувни мунтазам истеъмол қилган организмларда, айниқса, овқат ҳазм қилиш тизимининг бошланғич бўғини ҳисобланган оғиз бўшлиғида морфологик ва функционал ўзгаришлар кузатилади. Мазкур илмий мақолада ер ости сувининг оқ лаборатория каламушларининг сўлак безлари ва сўлак таркибига кўрсатган морфофункционал таъсири тажриба асосида ўрганилди. Тадқиқот давомида сўлак безларида юзага келган структура ва функционал ўзгаришлар бир нечта замонавий морфологик, гистологик ва биокимёвий таҳлил усуллари ёрдамида баҳоланди. Шу билан бирга, аниқланган салбий ўзгаришларни камайтириш ва физиологик ҳолатни тиклаш мақсадида табиий антиоксидант хусусиятларга эга бўлган Lepidium sativum (оқ каррак) ўсимлиги уруғи экстрактидан фойдаланилди. Олинган натижалар оқ карракнинг корректорлик хусусиятини асослаб беради ҳамда ер ости сувларининг узоқ муддатли истеъмоли билан боғлиқ бўлган салбий таъсирларни юмшатишда қўлланиш имкониятларини кўрсатади.
Key words
грунт суви, иммунологик текширув, биокимёвий текширув, интерлейкин, сўлак таркиби муҳити (pH) , сув қаттиқлиги, оқ каррак.
Literature
1. Н.Н.Хабибова, С.М.Авезова-Оғиз бўшлиғида липид пероксидланиш жараёнларининг характерли хусусиятлари ва сўлакнинг антиоксидант фаоллиги Сурункали такрорий афтоз стоматитда Биология ва интегратив тиббиёт, 112-121, 2019 https://scholar.google.ru/citations 2. Сапин М.Р. Тиш шифокорлари учун инсон анатомияси атласи: атлас / М.Р. Сапин, Д.Б. Никитюк, Л.М. Литвиненко. Электрон. матнли маълумотлар Москва: GEOTAR-Media, 2013; 600 бет. 3. Тешаева D.Sh., Хасанова Д.А. - Сўплак безларига ташқи омилларнинг ТАЪСИРИ//Тиббиётда янги кун 12(74)2024 455-458 https://https://newdayworldmedicine.com/uz/new_day_medicine/12-74-2024 4. Олсуфиева А.В., Тимофеэва М.О., Вовкогон А.Д., Чаиркин И.Н. Тил безларининг бошланғич бўлимлари морфологиясининг хусусиятлари // Морфологик баёнотлар. 2017;25(2):54-56. https,.//doi.org/10.20340/мв-мн.17(25).02.10 5. Орехов С.Н., Матвеэв С.В., Каракян А.Э., Ибрагимова Э.З. Туприк безлари секрецияси бузилишининг сабаблари ва даволаш усуллари // Илмий шарҳ. Тиббиёт фанлари. 2017;4:58-64. 6.“ХХИ асрда саломатлик ва таълим” илмий тезис ва мақолалар тўплами. 2003;5(4). 7. Шевченко К.В., Эрошенко Г.А., Солод А.В., Лисаченко О.Д., Якушко О.С. ва бошқалар. Этанол таъсиридан кейин каламушларнинг пастки жағ ости безлари паренхимал компонентларининг метрик параметрларининг корреляцион таҳлили - 2020 / Тиббиёт дунёси20 8. Тешаева D.Sh, Хасанова Д.А Ташқи фаторларнинг сўлак безларига таъсиривол. 4 Но. 12 (2024): Европа замонавий тиббиёт ва амалиёт журнали https://inovatus.es/index.php/ejmmp/article/view/4775 9. Тешаева Д.Ш. О важности исследование слюнных желез Вол. 2 Но. 3 (2025): Oriental Journal of Medicine and Natural Sciences https://innoworld.net/index.php/ojmns/article/view/323 10. Тешаева D.Sh., Хасанова Д.А - Туприк безларига ташқи омиллар таъсири (адабиёт шарҳи) - Ўзбекистон ҳарбий тиббиёт журнали 5-сон 2024-й. 11.Қодиров Ойбек Ўктам ўғли With the physiological-chemical process observed in the body under the influence of waterscientific journal of applied and medical sciences 3 (6), 209-211, 2024 12. Qodirov Oybek O‘ktam o‘g‘li -The Importance of Water with Different Chemical Composition in Cell Proliferation International Journal of Al'ternative and Contemporary Therapy 2 (6), 53-54, 2024