Биология ва тиббиёт муаммолари 2025, №4 (163)
Subject of the article
ҚЎШМА ОҒИР БОШ МИЯ ЖАРОҲАТИ БЎЛГАН БЕМОРЛАРДА ЎЛИМГА ОЛИБ КЕЛУВЧИ ОМИЛЛАРНИНГ ТАҲЛИЛИ (175-181)
Authors
Росстальная Алла Леонтьевна, Дадаев Хуршид Хамиджанович, Махсудов Дилшод Рустамович, Тахиров Анвар Умаржанович
Institution
1 – Тиббиет ходимларининг касбий малакасини ошириш маркази, Ўзбекистон Республикаси, Тошкент ш.; 2 – Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази, Ўзбекистон Республикаси, Тошкент ш.
Abstract
Ушбу мақолада 2022-2024-йиллар давомида Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий марказининг нейрожарроҳлик жонлантириш бўлимига ётқизилган қўшма оғир бош мия жароҳати (ҚОБМЖ) билан жабрланганлар ўлимининг асосий сабаблари таҳлил қилинган. ҚОБМЖ билан жабрланган 479 нафар беморлардан 86 нафари жароҳат олганидан сўнг турли муддатларда вафот етган. Вафот этганларнинг 72 нафари еркак (83,7%) ва 14 нафари аёл (16,3%) бўлиб, уларнинг ўртача ёши 42,3±12,5 ёшни ташкил этган. Беморларнинг деярли ярмида икки ва ундан ортиқ асоратларнинг жамланиши кузатилди. Статистик муҳим боғлиқликнинг бир жиҳати ўлимнинг асосий сабаблари, жароҳатнинг оғирлиги ва инфекцион асоратларнинг ривожланиши бўлса иккинчи муҳим жиҳати эса ўлим муддатлари ўртасида аниқланди. Беморларнинг 46,5% да ўлимнинг асосий сабаби бош мия шиши ва дислокацияси, 39,5% да - нозокомиал пневмония, 24,4% да – массив қон йўқотилиши ва шок (травматик ва/ёки геморрагик), 22,1% да - сепсис ва унинг асоратлари бўлган. 18,5% жабрланганларда ўлимнинг асосий сабаби сепсис ва септикопиэмия бўлиб, уларнинг госпитализация даври ўртача 28,4 ± 16,5 суткани ташкил этган.
Key words
қўшма оғир бош мия жароҳати, ўлим даражаси, ўлимнинг асосий сабаблари, ўлим муддатлари.
Literature
1. National Institute of Neurological Disorders and Stroke. Traumatic brain injury. Published 2022. Accessed May1, 2022. https://www.ninds.nih.gov/ health-information/disorders/traumatic-brain injury 2. Shabanov A.K., Kartavenko V.I., Petrikov S.S., Marutyan Z.G., Rozumny P.A., Chernenkaya T.V., Papyshev I.P., Talypov A.E., Vladimirova E.S., Kuzovlev A.N. Evere multisystem craniocerebral injury: features of the clinical course and outcomes. Russian Sklifosovsky Journal "Emergency Medical Care". 2017;6(4):324-330. (In Russ.) https://doi.org/10.23934/2223-9022-2017-6-4-324-330 3. Ala-Seppälä H, Heino I, Frantzén J, Takala RSK, Katila AJ, Kyllönen A, Maanpää H-R, Posti JP, Tallus J, Tenovuo O (2016) Injury profiles, demography and representativeness of patients with TBI attending a regional emergency department. Brain Inj 30(9):1062–1067 4. Teemu Luostarinen, Juho Vehviläinen, Matias Lindfors, Matti Reinikainen, • Stepani Bendel, Ruut Laitio, • Sanna Hoppu, Tero Ala Kokko, Markus Skrifvars, Rahul Raj. Trends in mortality after intensive care of patients with traumatic brain injury in Finland from 2003 to 2019: a Finnish Intensive Care Consortium study. Acta Neurochirurgica (2022) 164:87–96 https://doi.org/10.1007/s00701-021-05034-4 5. Pape H.-C., Sanders R., Borrelli Jr. J. (eds.) The Poly-Traumatized Patient with Fractures. A Multi-Disciplinary Approach. Berlin Heidelberg: Springer-Verlag; 2011. 365 р. 6. Сабиров Д. М., Росстальная А. Л., Махмудов М. А. Эпидемиологические особенности черепно-мозгового травматизма // Вестник экстренной медицины. 2019, 12 т №2., 61-66 URL: https://cyberleninka.ru/article/n/epidemiologicheskie-osobennosti-cherepno-mozgovogo-travmatizma 7. Trajano A.D., Pereira B.M., Fraga G.P. Epidemiology of in-hospital trauma deaths in a Brazilian university hospital. BMC Emerg. Med. 2014; 14: 22. PMID: 25361609. https://doi.org/10.1186/1471-227X-14-22. 8. Индиаминов С.И., Норкулов У.Ф. Характеристика летальных исходов черепно-мозговой травмы. Журнал Проблемы биологии и медицины ПБиМ 2023 №2 (143) 186-192 9. Rosstalnaya A. L., Dadaev H. H., Takhirov A. U., Makhsudov D. R. Changes in Cerebral Hemodynamic Parameters During Respiratory Support in Patients with Combined Severe Traumatic Brain Injury American Journal of Medicine and Medical Sciences 2024, 14(2): 423-427 DOI: 10.5923/j.ajmms.20241402.54 10. Okidi R., Ogwang D.M, Okello T.R., Ezati D., Kyegombe W., Nyeko D. and Scolding N. J. Factors affecting mortality after traumatic brain injury in a resource-poor setting. BJS Open 2020; 4: 320–325 DOI: 10.1002/bjs5.50243 11. Черний Т.В., Андронова И.А., Черний В.И., Городник Г.А., Назаренко К.В. Прогнозирование исхода тяжелой черепно-мозговой травмы Том 16, № 5, 2020; 87-94 12. Хаджибаев А.М., Султанов П.К. Взаимное отягощение повреждений при сочетанных кататравмах. Медицинский журнал Узбекистана. Ташкент 2015; 5:5–10. 13. National Center for Health Statistics. (2016). About the National Vital Statistics System. Retrieved from https://www.cdc.gov/nchs/nvss/about_nvss.htm 14. Хаджибаев А.М., Валиев Э.Ю., Муминов Ш.М. Клинико-диагностические и лечебные аспекты при оказании помощи пострадавшим с сочетанными костно-сосудистыми повреждениями нижних конечностей при политравме. Методические рекомендации. Ташкент. 2020; 42. 15. Holly Elser, Rebecca F. Gottesman, Alexa E. Walter, Josef Coresh; Ramon Diaz-Arrastia, Thomas H. Mosley, Andrea L. C. Schneider, Head injury and long-term mortality risk in community-dwelling adults. JAMA Neurol.2023;80(3): 260-269.doi:10.1001/jamaneurol.2022.5024 16. Dziak, L., & Zozulia, O. (2022). Phased Model for Predicting Outcomes of Severe Traumatic Brain Injury. EMERGENCY MEDICINE, (4.75), 79–83. https://doi.org/10.22141/2224-0586.4.75.2016.75821 17. Сайпиев А.А., Сайпиев А.С., Худайбердиев П.К., Маҳсудов Ф.М., Сувонов Н.О. Principles of providing specialized aid to victims with polytrauma. Вестник экстренной медицины, 2021, том 14, № 6 – 24-30 18. Валиев Э.Ю. Хирургическое лечение больных с сочетанными костно-сосудистыми повреждениями нижних конечностей (обзор литературы). Вестник экстренной медицины. Ташкент. 2018; (10) 4:84–89. 19. Umarov A.S., Indiaminov S.I. Forensic medical examination of lethal outcomes of combined injury observed in medical institutions Republican Scientific and Practical Center SME, Republic of Uzbekistan, Tashkent Биология ва тиббиёт муаммолари 2022, №5 (139) 287- 293