Биология ва тиббиёт муаммолари 2023 №6 (150)


Subject of the article

ВИРУС ЭТИОЛОГИЯЛИ ЖИГАР ЦИРРОЗИДА ЦИТОКИНЛАР (512-514)

Authors

Шодиева Гульзода Рабимкуловна, Ибрагимова Элнара Фармановна

Institution

Самарқанд давлат тиббиёт университети, Ўзбекистон Республикаси, Самарқанд ш.

Abstract

Ҳозирги даврда вирусли гепатитлар (ВГ) дунё миқиёсида соғлиқни сақлашнинг муҳим тиббий ва ижтимоий муаммоларидан бири бўлиб, ногиронлик ҳамда, ўлимнинг асосий сабабларидан бири бўлиб қолмоқда. Бутун дунёда вирусли гепатит ҳасталигининг диагностикаси ва даволаш тадбирларининг юқори даражада амалга оширилишига қарамасдан, жигар сурункали касалликлари билан ҳасталаниш кўпайиб бормоқда. Бутун дунёда Жигар касалликлари туфайли ўлим кўрсаткичи йилига тахминан 2 миллионга тўғри келади, улардан 1 миллионга яқини жигар циррози асоратлари ва 1 миллионга яқини вирусли гепатит ва гепатоцеллюляр карцинома туфайли содир бўлади. Бутун дунёда ҳозирги кунда Цирроз туфайли ўлим кўрсаткичи 11-ўринда туради [3]. Ҳозирги даврда Вирусли гепатитлар туфайли жигар циррозининг тарқалиш кўрсаткичи 28,7 % га кўтарилди. Бирлашган Араб Эмиратида вирусли гепатитларга боғлиқ жигар циррозининг жадал кўпайиши кузатилди. Хитойда ҳам ушбу касалликнинг кўплаб ҳолатлари аниқланди [4]. Ҳозирги даврда бизнинг минтақамизда ҳам вирусли гепатитларга боғлиқ, жигар циррозининг сезиларли даражада ошганлиги аниқланди [5,6,7].

Key words

Вирусли гепатит, жигар циррози, жигар сурункали касалликлари, гепатоцеллюляр карцинома.

Literature

1. World Health Organization. Estimated mortality rate from cirrhosis and other chronic liver diseases. https://www. who.int/data/gho/indicator-metadata-registry/imr-details/1179. Accessed December 13, 2022. 2. World Health Statistics. file:///C:/Users/User/Downloads/ 9789240051140-eng.pdf. Accessed December 13, 2022. 3. Asrani S.K., et al Burden of liver diseases in the world, Journal of Hepatology, 2019; 70:151-171. 4. Zhai M, Long J, Liu S, et al. The burden of liver cirrhosis and under lying etiologies: rusults from the global burden of disease study 2017. Aging (Albany NY) 2021; 13:279-300 5. Rabimkulovna S. G., Erkinovna K. Z. Virus etiologiyali jigar sirrozining klinik xususiyatlari //IQRO. – 2023. – Т. 2. – №. 2. – С. 123-125. 6. Шодиева Г. Р. Роль Цитокинов у больных циррозом печени вирусной этиологии //Вестник науки и образования. – 2020. – №. 10-4 (88). – С. 104-106. 7. Rabimkulovna S. G. Value of ultrasonic elastometry in diagnosis of chronic liver diseases. – 2022. 8. Шодиева Г. Р., Ибрагимова Э. Ф. Коморбидность при бронхиальной астме //Barqarorlik va yetakchi tadqiqotlar onlayn ilmiy jurnali. – 2022. – С. 264-266. 9. Bekmuradova M. S., Shodieva G. R. Helicobacter pylori worsening factor of the patient's condition in patients with liver encephalopathy. – 2021. 10. Останин А.А. и др. Мультиплексный анализ 26 цитокинов, секретируемых клетками крови больных циррозом печени // Медицинская иммунология. 2015. №6. 11. Kenneth M. Murphy, Casey Weaver. Janeway's immunobiology. - 9th edition. - New York London: GS, Garland Science, Taylor & Francis Group, 2017. - 904 с. 12. Capone F., Guerriero E., Colonna G., Maio P., Mangia A., Castello G., Costantini S. Cytokinome profile evaluation in patients with hepatitis C virus infection. World J. Gastroenterol., 2014, Vol. 20, no. 28, pp. 9261-9269. 13. Dooley James, Lok Anna S.F., Garcia-Tsao Guadalupe, Pinzani Massimo, eds. Sherlock's Diseases of the Liver and Biliary System, 13th Edition. Hoboken, NJ: Wiley. - 2018. – 816 p. 14. Friedman S.L. Liver fibrosis in 2012: Convergent pathways that cause hepatic fibrosis in NASH. Nature Reviews Gastroenterology and Hepatology. 2013; 10: 71-72 15. Пулатова С.Д., Мироджов Г.К., Азимова С.М. Цитокины при циррозе печени // Медицинский вестник Национальной академии наук Таджикистана.2017. №2 (22). 16. Balmasova IP, et al. Immunopathogenesis of chronic hepatitis B. World J Gastroenterol. 2014 Oct 21; 17. Морозова Т.С., Гришина И.Ф., Ковтун О.П. Цитокиновый профиль при хронических диффузных заболеваниях печени (обзор литературы). Уральский медицинский журнал. 2018;(13):119-134. 18. Булатова И.А., и др. Оценка фиброгенеза печени при хроническом гепатите С по результатам определения сывороточных цитокинов. Новости «Вектор Бест». 2014; 71 (1): 15-19. 19. Ильясова Б.С. Клинико-иммунологические особенности и цитокиновый статус у пациентов с циррозом печени в исходе хронического вирусного гепатита дельта. Вестник хирургии Казахстана. 2017; 2: 20- 24. 20. Щёкотов В.В., и др. Влияние противовирусной терапии хронического гепатита С на синтез цитокинов и процессы фиброзирования в печени. Клиницист. 2015; 2: 28-35. 21. Li K., et al. Activation of chemokine and inflammatory cytokine response in hepatitis C virus infected hepatocytes depends on Toll-like receptor 3 sensing of hepatitis C virus double-stranded RNA intermediates. Hepatology. 2012; 55 (3): 666-675. 22. Булатова И.А., и др. Роль фактора некроза опухоли-альфа и полиморфизма гена TNF в локусе G4682A в прогрессировании хронического гепатита С. Новости «Вектор Бест». 2015; 3 (77): 5-10. 23. Пестренин Л.Д., Булатова И.А., Гуляева И.Л. Активность сывороточных цитокинов и маркёра повреждения эндотелия у пациентов со стеатозом, фиброзом и циррозом печени. Здоровье и образование в XXI веке. 2017; 19 (7): 116-120 24. Булатова И.А. Взаимосвязь цитокинового статуса с тяжестью поражения печени и кишечника.Российский иммунологический журнал.2017;11 (3): 8. 25. Останин А.А. и др. Спонтанная и ЛПС-индуцированная продукция 26 цитокинов, секретируемых клетками крови больных циррозом печени в динамике клеточной терапии // Медицинская иммунология. 2016. №1.