Doktor axborotnomasi 2022, №3.1 (107)


Subject of the article

ЮРАК ИШЕМИК КАСАЛЛИГИ КЕЧИШИДА ВА БУЙРАКЛАР ФАОЛИЯТИННИ БУЗИЛИШИДА МУЛЬТИФОКАЛ АТЕРОСКЛЕРОЗНИНГ АҲАМИЯТИ (106-111)

Authors

М. Э. Рахимова

Institution

Тошкент тиббиёт академияси, Тошкент, Ўзбекистон

Abstract

Амалиётда тарқалган атеросклероз ибораси кўп қўлланилса ҳам унинг оқибатида шикастланиш беморлар ёшига, жинсига ва коморбид ҳолатларга боғлиқ ҳолда турли соҳадаги томирларда ҳар хил даражада ва тартибда кечади. Аксарият ҳолларда атеросклеротик жараён аортада, юрак, бош мия, буйрак, ички ва ташқи уйқу артерияларида, сон, тизза ости томирларида ривожланади. Шунингдек, турли хавзадаги қон томирларнинг атеросклеротик шикастланишининг патогенетик механизмлари ва олиб келадиган хавф омиллари бир хил, бўлса ҳам ушбу вазиятда ҳар бир хавф омилининг иштироки ҳамда аҳамияти турлича. Шунга асосан тож томирлар атеросклерози учун қон зардобидаги холестерин даражаси юқори бўлиши, инсультда –артериал гипертензия ва буйрак шикастланиши, оёқ томирлари зарарланишида эса – қандли диабет ва чекиш муҳим аҳамиятга эга. Буйрак артерияси стенози ва қандли диабет орасида узвий боғлиқлик кузатилган. Кўпинча ушбу касалликларнинг бирга келиши уларнинг кўплаб умумий хавф омилларига эга эканлиги билан боғлиқ. Ушбу вазиятда буйрак фаолиятини тез ва қайтмас даражада ёмонлашиши ҳамда даволашни қийинлашиш хавфи юқори бўлади.

Key words

юрак ишемик касаллиги, атеросклероз, буйрак артерияси стенози.

Literature

1. Арутюнов А. Г., Батлук Т. И., Башкинов Р. А., Трубникова М. А. Мультифокальный атеросклероз: фокус на профилактике развития ишемических событий. Российский кардиологический журнал. 2021;26(12):4808. doi:10.15829/1560-4071-2021-4808. 2. Бакиров Б. А., Хасанов А. Х., Давлетшин Р. А., Нурмухаметова Р. А., Кудлай Д. А. Кластерные особенности коморбидных проявлений у пациентов среднего возраста с мультифокальным атеросклерозом из группы высокого риска сосудистых осложнений. Кардиология. 2019;59(7):31–36. 3. Бернс С.А., Зыкова Д.С., Зыков М.В., Шмидт Е.А., Юхно Е.С., Нагирняк О.А., Барбараш О.Л. Роль мульти-фокального атеросклероза в реализации новых сердечно- сосудистых осложнений у пациентов в течение года после перенесенного острого коронарного синдрома без подъема сегмента ST. Кардиология, 2013, 8: 15-23. 4. Н. М. Вахабова, Р. Б. Азизова, Н. Н. Абдуллаева Гендерные особенности факторов риска и фоновых заболеваний при разных вариантах ишемического инсульта у лиц пожилого и старческого возраста // Вестник врача, № 3, 2019. С.36-39. 5. Евразийская ассоциация кардиологов Национальное общество по изучению атеросклероза (НОА). Диагностика и коррекция нарушений липидного обмена с целью профилактики и лечения атеросклероза Москва, 2020 год. 61 с. 6. О. А. Ким, А. Т. Джурабекова, Д. А. Урунов Роль биомаркеров риска ишемического инсульта у лиц молодого возраста // Вестник врача, № 2 (99), 2021. С.46-49. DOI: 10.38095/2181-466X-2021992-46-49 7. Кузнецов А. Н. Мультифокальный атеросклероз. Современные принципы лечения мультифокального атеросклероза. Вестник Национального медико-хирургич. центра имени Н. И. Пирогова 2008;3 (2): 78–83). 8. О.С. Полянская, З.Ф. Мавлянова Новые подходы к медицинской реабилитации при ишемическом инсульте // Вестник врача, № 3, 2018. С.84-88. 9. Розыходжаева Г. А. Стенозы почечных артерий у больных с генерализованным атеросклерозом: (Обзор)/Терапевтический вестник Узбекистана. – 2011. 10. Смирнов А.В., Седов В.М., Лхаахуу Од-Эрдэнэ, Каюков И.Г. и др. Снижение скорости клубочковой фильтрации как независимый фактор риска сердечно-сосудистой болезни // Нефрология. -2006. -Т. 10, №4. -С.7-17. 11. Сумин А.Н., Корок Е.В. и соавторы. Гендерные особенности распространенности и клинических проявлений мультифокального атеросклероза. Клиническая медицина, № 1, 2014; 34-40 с. 12. Фролова С., Бернс С. А., Шмидт Е. А., Клименкова А. В., Нагирняк О. А., Барбараш О. Л. Причины неблагоприятного исхода при остром коронарном синдроме и мультифокальном атеросклерозе. Врач. 2015;2:12–6. 13. Фролова Е.В., Сахипов Д.Р., Каменев Е.В., Германов В.А., Морковских Н.В.. Атеросклероз почечной артерии как морфологическая причина ишемического поражения почек. Вестник медицинского института «Реавиз». – 2008. 14. Benjamin EJ, Muntner P, Alonso A, et al: Heart Disease and Stroke Statistics—2019 update: A report From the American Heart Association. Circulation 139:e56–e528, 2019. 15. Bonnici T., Goldsmith D. Renal and cardiac arterial disease: parallels and pitfalls. Br J Cardiol 2008; 15: 261-5. 16. Chang X. L., Zhou H. Q., Lei C. Y., Wu B., Chen Y. C., Hao Z. L., et al. Association between asymptomatic carotid stenosis and cognitive function: a systematic review // Neurosci Behav Rev. – 2013. – Vol. 37. – P. 1493-1499. 17. Chen D. C., Armstrong E. J., Singh G. D., Amsterdam E. A., Laird J. R. Adherence to guideline-recommended therapies among patients with diverse manifestations of vascular disease // Vasc Health Risk Manag. – 2015. – Vol. 11. – P. 185-192. 18. Criqui M. H., Aboyans V. Epidemiology Of Peripheral Artery Disease // Circ Res. – 2015. – Vol. 116, №9. – P. 1509-1526. 19. Giri J., Nathan A. How Should We Address Carotid Artery Stenosis Around The Time Of Open-Heart Surgery? // Jacc Cardiovasc Interv. – 2017. – Vol. 10, №3. – P. 299-301. 20. Global Health Estimates 2016: Deaths by Cause, Age, Sex, by Country and by Region, 2000-2016. Женева, Все-мирная Организация Здравоохранения (WHO), 2018. 21. Halliday A., Harrison M., Hayter E., et al. 10-year stroke prevention after successful carotid endarterectomy for asymptomatic stenosis (ACST-1): a multicentre randomised trial // Lancet. – 2010. – Vol. 376. – P. 1074–1084. 22. Naylor AR. Why is the management of asymptomatic carotid disease so controversial? // The Surgeon. – 2015. – Vol. 13. – P. 34-43. 23. Ponikowski P., Voors A.D., Anker S., Bueno H.J.Coats A.S., Falk V., Gonzаlez-Juanatey J., Harjola V., A.Jankowska E., Jessup M., et.al.2016 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure.2016 // Russian Journal of Cardiology. 2017. № 1. С. 7-81. 24. Romanens M., Btker M., Sudano I., Szucs T., Adams A. Extensive Carotid Atherosclerosis And The Diagnostic Accuracy Of Coronary Risk Calculators // Prev Med Reports. – 2017. – Vol. 6. – P. 182-186.