Биология ва тиббиёт муаммолари 2025 №6 (166)
Maqola mavzusi
БОЛАЛАР ОРАСИДА УРАТЛИ НЕФРОПАТИЯНИ ЭРТА ТАШХИСЛАШ ВА ДИАГНОСТИК ЁНДАШУВЛАРНИ ОПТИМАЛЛАШТИРИШ (74-80)
Mualliflar
Гаппарова Гули Нурмуминовна
Muassasa
Самарқанд давлат тиббиёт университети, Ўзбекистон Республикаси, Самарқанд ш.
Annotatsiya
Кириш. Болаларда сийдик чиқариш тизими органларининг патологиялари педиатриянинг долзарб йўналишларидан бири бўлиб, юқори учраш частотаси ва узоқ муддатли оқибатлари туфайли тиббиёт амалиётида алоҳида ўрин эгаллайди. Халқаро тадқиқотлар болаларда сийдик чиқариш тизими инфекцияларининг кенг тарқалганини кўрсатади 0–17 ёш оралиғида йиллик инcиденция 100 болага 1,3 ҳолат, шундан 30% ҳолатлар касаллик қайталаниши билан кечади, бу эса буйрак тўқималарида сурункали яллиғланиш ва структуравий ўзгаришлар хавфини оширади. Мақсад. Болаларда уратли нефропатиянинг клинико-генеалогик ва лаборатор профилларини аниқлаш ҳамда уларни тизимли таҳлил қилиш. Материал ва усуллар. Тадқиқотга 3–17 ёшдаги 92 нафар болалар киритилди. Беморларда шажара маълумотлари таҳлил қилинди, қон ва пешоб биокимёвий кўрсаткичлари, шунингдек буйракнинг парсиал функциялари ўрганилди. Натижа. Болаларда уратли нефропатияларда диурезнинг сезиларли даражада камайиши, суткалик сийдик кислотаси экскретациясининг 3–3,5 баравар ошиши ва гиперкальциурия ва гиперфосфатурия ҳолатлари аниқланган. Хулоса. Урат нефропатиялари педиатрик нефрологияда сезиларли эпидемиологик аҳамиятга эга. Стандарт диагностик усуллар замонавий нозологияни ҳисобга олган ҳолда тўлиқ дифференциал диагностикани таъминлай олмайди, бу эса терапия ва реабилитациянинг субоптимал бўлишига олиб келиши мумкин.
Kalit so'zlar
Болалар, уратли нефропатия, сурункали пиелонефрит, диурез, гиперкальциурия, пурин алмашинуви.
Adabiyotlar
1. Длин В.В., Османов И.М. Дисметаболическая нефропатия с оксалатно-кальциевой кристаллурией // Эффективная фармакотерапия. – 2013. – №42. – С. 8–16. 2. Воронина Н.В., Слуцкая Н.П., Маркина О.И. и др. Особенности лечения остеоартроза коленных суставов у больных оксалатной нефропатией // Терапевтический архив. – 2015. – №4. – С. 62–68. 3. Пушкарева Е.Ю., Храмова Е.Б., Сорогин В.П., Лебедева К.А. Риск развития дизметаболической нефропатии у детей, проживающих в условиях промышленного города // Материалы конференции Союза педиатров России «Актуальные проблемы педиатрии». – М., 2010. – С. 53. 4. Коровина Н.А., Захарова И.Н., Гаврюшова Л.П. и др. Дисметаболические нефропатии у детей // Consilium Medicum. – 2009. – Т. 11, №7. – С. 29–41. 5. Юрьева Э.А., Длин В.В., Кудин М.В. и др. Обменные нефропатии у детей: причины развития, клинико-лабораторные проявления // Рос. вестн. перинатол. и педиатрии. – 2016. – Т. 61, №2. – С. 28–34. DOI: 10.21508/1027-4065-2016-61-2-28-34. 6. Журавлева Т.Д., Суплотов С.Н., Платицын В.А. Лабораторные исследования состояния активности свободнорадикального окисления липидов и антиоксидантной защиты в крови: учебное пособие. – Тюмень: Печатник, 2009. – 47 с. 7. Вялкова А.А., Перепелкина Н.Ю. К вопросу ранней диагностики и профилактики заболеваний почек у детей // Материалы IX конгресса педиатров России. – М., 2004. – Т. 3, №1. – С. 98–99. 8. Завьялова Я.С., Богданова В.Д. Влияние на-следственности на возникновение заболеваний органов мочевыделения // Научное издание «IN SITU». – 2016. – №5. – С. 44–46. 9. Ризаев Ж. А., Мусаев У. Ю. Влияние условий внешней среды на степень пораженности населения стоматологическими заболеваниями //Врач-аспирант. – 2009. – Т. 10. – №. 37. – С. 885-889. 10. Ризаев Ж. А. и др. Психоэмоционалное поведение подросков в различных стоматологических процедур //Science and Education. – 2023. – Т. 4. – №. 2. – С. 375-383. 11. Ризаев Ж. А. и др. Значение коморбидных состояний в развитии хронической сердечной недостаточности у больных пожилого и старческого возраста //Достижения науки и образования. – 2022. – №. 1 (81). – С. 75-79. 12. Ризаев Ж. А., Адилова Ш. Т., Пулатов О. А. Обоснование комплексной программы лечебно-профилактической стоматологической помощи населению Республики Узбекистан //Аспирант и соискатель. – 2009. – №. 4. – С. 73-74. 13. Ризаев Ж. А., Бекжанова О. Е., Ризаев Э. А. Оценка эндогенной интоксикации у детей с герпетическим стоматитом по спектральному составу веществ низкой и средней молекулярной массы //Клиническая сто-матология. – 2017. – №. 4. – С. 15-17. 14. Ризаев Ж. А., Хакимова С. З., Забо-лотских Н. В. Результаты лечения больных с хроническим болевым синдромом при дорсопатии бруцеллезного генеза //Uzbek journal of case reports. – 2022. – Т. 2. – №. 3. – С. 18-25. 15. Ризаев Ж. А., Саидов М. А., Хасанжа-нова Ф. О. Современные тенденции рас-пространенности и исхода сердечно-сосудистых заболеваний среди населения Республики Узбекистан //Journal of cardiorespiratory research. – 2023. – Т. 1. – №. 1. – С. 18-23. 16. Харина Е.А. Дисметаболическая нефропатия у детей // Актуальные проблемы современной педиатрии. – М., 2002. – С. 71–76. 17. Fedusenko A.A., Mjagkov A.P., Gubar` A.A. Диффузные поражения почек. УЗ- и КТ-визуализация // Лучевая диагностика и терапия. – 2011. – №364. – С. 104–113. 18. Bogov V., Djerassi R., Kiperova B. Can ultrasound of the abdominal cavity help in the assessment of histology in diffuse kidney diseases? // SonoAce-Ultrasound. – 1998. – Vol. 2. – P. 34–38. 19. Карпачева Н.А., Петросян Э.К. Возможности ранней диагностики хронической болезни почек у подростков при диспансеризации // Клиническая нефрология. – 2013. – №1. – С. 44. 20. Roy S., Awogbemi T., Holt R.C.L. Acute tubulointerstitial nephritis in children – a retrospective case series in a UK tertiary paediatric centre. BMC Nephrology. 2020;21(1):17. https://bmcnephrol.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12882-020-1681-7 21. Stiburkova B., et al. Pediatric hyperuricemia in clinical practice. Journal of Pediatric Nephrology. 2025. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1297319X24001076 22. Shaikh N., Hoberman A. Urinary tract infections in children: Epidemiology and risk factors. UpToDate. 2022. https://www.uptodate.com/contents/urinary-tract-infections-in-children-epidemiology-and-risk-factors 23. Liang D., et al. Incidence of Pediatric Urinary Tract Infections Before and After the COVID-19 Pandemic. JAMA Network. 2024. https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2813459 24. Azukaitis K., et al. SARS-CoV-2 Associated Acute Interstitial Nephritis in an Adolescent. Frontiers in Pediatrics. 2022. https://www.frontiersin.org/journals/pediatrics/articles/10.3389/fped.2022.861539/full 25. Bhandari J., et al. Tubulointerstitial Nephritis – StatPearls. NCBI. 2024. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557537/ 26. Sakhinia F., et al. Tubulointerstitial nephritis and uveitis in children during the COVID-19 pandemic. Kidney International Reports. 2023. https://link.springer.com/article/10.1007/s40620-022-01564-x 27. Veauthier B., et al. Urinary tract infections in young children and infants. American Family Physician. 2020. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2020/0901/p278.html 28. Guo K., et al. Prevalence of and trends in hyperuricemia by race and ethnicity in children and adolescents. Arthritis Research & Therapy. 2024. https://arthritis-re-search.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13075-024-03427-1 29. Pang Y., et al. Trends and burden of gout among adolescents aged 10–24 years. Frontiers in Public Health. 2025. https://www.frontiersin.org/journals/publichealth/articles/10.3389/fpubh.2025.1526141/full