Биология ва тиббиёт муаммолари 2025, №4 (163)
Maqola mavzusi
ОНТОГЕНЕЗДА ВА ПНЕВМОНИЯДА ЎПКА НЕЙРОЭНДОКРИН ТИЗИМИНИ ҚАЙТА ТУЗИЛИШИ (290-292)
Mualliflar
Юлдашева Нилуфар Бахтияровна, Блинова Софья Анатольевна
Muassasa
Самарқанд давлат тиббиёт университети, Ўзбекистон Республикаси, Самарқанд ш.
Annotatsiya
Тадқиқотнинг мақсади: ёш болалар ўпка тўқимасининг эмбрионал ривожланиш даврида, нормал шароитда болаларда ва яллиғланиш патологиясида нейроэндокрин тизимининг компонентларининг динамик ўзгаришлари аниқланади. Тадқиқот учун материал инсон хомиласи, экстрапульмонар патологияси бўлган болалар, ўткир ва сурункали пневмония билан оғриган болаларнинг ўпкалари эди. Аргирофил нейроэндокрин ҳужайралар ва нейроэпителиал таначаларни аниқлаш учун умумий гистологик тадқиқот усуллари, шунингдек Гримелиус усули бўйича кумуш нитрат билан импрегнация методи қўлланилган. Қиёсий тадқиқот кўрсатдики, ўпка гистогенези жараёнида биринчи навбатда ёпиқ турдаги ҳужайралар пайдо бўлади; ривожланаётган бронхиал дарахтнинг дистал бўлимларида уларнинг кўпчилиги мавжуд. Янги туғилган чақалоқлар ва ёш болаларнинг ўпкаларида нейроэндокрин тузилмаларнинг умумий сони камаяди. Ўпкада яллиғланиш ўзгаришларининг ривожланиши билан ҳам нейроэндокрин ҳужайралар, ҳам нейроэпителиал таначаларнинг гиперплазияси пайдо бўлади.
Kalit so'zlar
ўпка, онтогенез, пневмония, нейроэндокрин тизим.
Adabiyotlar
1. Блинова С.А, Турсунов Х.З., Хамидова Ф.М. Особенности строения эндокринных структур АПУД-системы в легких у онкологических больных // ТМА хабарномаси. - 2021.-№ 2. –С. 87-89. 2. Блинова С.А., Хамидова Ф.М. Состояние эндокринного аппарата легких человека у онкологических больных // Биология ва тиббиёт муаммолари.-2023, №3 (144).- С.238-240. 3. Candeli N., Dayton T. Investigating pulmonary neuroendocrine cells in human respiratory diseases with airway models // Dis Model Mech 2024; 17(5): dmm050620. 4. Marchevsky AM, Walts AE. Diffuse idiopathic pulmonary neuroendocrine cell hyperplasia (DIPNECH) //Semin Diagn Pathol. 2015 Nov;32(6):438-44.