Журнал кардиореспираторных исследований 2025. №1


Maqola mavzusi

SURUNKALI YURAK YETISHMOVCHILIGIDA RIVOJLANADIGAN ANEMIYALAR (67-72)

Mualliflar

Mamatkulova F.X.

Muassasa

Samarqand Davlat Tibbiyot Universiteti

Annotatsiya

So‘nggi o‘n yilliklarda surunkali yurak yetishmovchiligi (SYUYE) bo‘lgan bemorlarning umr ko‘rish davomiyligi sezilarli darajada oshdi. Shu munosabat bilan, kardiologlar va terapevtlar anemiya va yurak patologiyasi kabi ko‘plab birga keladigan kasalliklari bo‘lgan bemorlarni olib borishda bir qator yangi savollarga duch kelishmoqda. Anemiya SYUYE ning og'irligini kuchaytiradi, asosiy dorilarning samaradorligini pasaytiradi, prognozni yomonlashtiradi, kasalxonaga yotqizish chastotasini oshiradi va bemorlarning o'limini oshiradi [8]. Anemiya bilan og'rigan bemorlarda anemiya fonida yurak mushaklari faoliyatining pasayishi kuzatiladi va miyokard ishemiyasining rivojlanishi kuchayadi. Ko'pchilik anemiyaning SYUYEga salbiy ta'sirining etakchi rolini temir tanqisligi (TT) bilan bog'laydi. Dispepsiya fonida energiya almashinuvi pasayadi, mitoxondriyal disfunktsiya rivojlanadi va gem o'z ichiga olgan miyoglobin oqsilini ishlab chiqarish buziladi, bu esa miyokard funktsiyasining pasayishiga olib keladi. Anemiya, TT va SYUYE, chap qorincha gipertrofiyasi va kengayishi, skelet mushaklari va miyokard funktsiyasining pasayishi o'rtasidagi bog'liqlik ko'rsatilgan, normal temir darajasi esa chidamlilik va aerobik imkoniyatlarning oshishi bilan bog'liq. Boshqa ma'lumotlarga ko'ra, anemiya mavjudligi yoki yo'qligi TT bilan bog'liq noqulay prognozga ta'sir qilmaydi. Surunkali yurak etishmovchiligi bo'lgan bemorlarda o'limning oshishi bilan bog'liq. Ushbu ma'lumotlar shuni ko'rsatadiki, TT ning mavjudligi anemiya mavjudligiga qaraganda kamroq qulay prognoz bilan bog'liq [12]. Bugungi kunda ma'lumki, TT bilan bog’liq holda rivojlanadigan anemiya SYUYE bilan og'rigan bemor uchun juda salbiy holat hisoblanadi. Donald Silverberg boshchiligidagi tadqiqotchilar guruhi SBEda "kardiorenal anemiya sindromi" (cardio renal anemia syndrome)ni o‘rganishdi va natijada, bu bemorlarni davolash taktikalarida ba’zi o‘zgarishlar kiritilishiga yordam beradigan tamoyillarni ishlab chiqishiga sabab bo‘ldi [4]. Shuningdek, yaqinda o‘tkazilgan bir nechta tadqiqotlar natijalari, bizga ushbu sharhda aks ettirilgan SBEda anemiya patogenezi va davolash bo‘yicha ma’lum xulosalarni qayta ko‘rib chiqishimizga turtki bo‘ldi.

Kalit so'zlar

Surunkali yurak yetishmovchiligi, surunkali kasalliklar kamqonligi, eritropoetin, temir tanqisligi anemiyasi, peroral va tomir ichiga temir preparatlari.

Adabiyotlar

1. Abdiev Kattabek Makhmatovich, Mamatkulova Feruza Khaydarovna. Structure of comorbidity in idiopathic thrombocytopenic purple SKM ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal 22 (12), 56-60 2. Abdiyev K. M., Mamatkulova F. X., Shomirzayev X. M. Immun trombotsitopenik purpurani davolashning innovatsion va noananaviy usullari //Science and Education. – 2023. – T. 4. – №. 1. – S. 228-234. 3. Abdiyev K.M., Dadajanov U.D., Mamatkulova F.X. Nekotoriye aspekti vedeniya bolnix s trombotsitopenicheskoy purpuroy oslojnennoy s apopleksiyey yaichnika. Problemi ekologii, zdorovya, farmatsii i parazitologii. Nauchniye trudi. Moskva. 2013 g. Str. 372-373. 4. Abdiyev, K., Maxmonov, L., Madasheva, A., & Mamatkulova, F. (2021). Business games in teaching hematology. Obshestvo i innovatsii, 2(6), 208-214. 5. Barkagan Z.S. // Gematologiya bo’yicha qo’llanma / Ed. Vorobieva A.I. - M., 1985. - T. 2. - S. 337–338. 6. Cash J.M., Slars D.A. The anemia of chronic disease: spectrum of associated diseases in series of unselected hospitalized patients // Am. J. Med. — 1989; — 87: 638. 7. Dadajanov U. D., Mamatkulova Feruza Xaydarovna, R. Oyjamol N. Features Of Thrombophilia In Covid-19 European Journal of Molecular & Clinical Medicine2020/12/26. 07/03 8. Dallman et al. In: Iron Nutrition in Health and Disease. London, UK: John Libbey & Co; 1996:65–74. 9. Ezekowitz JA, McAlister FA, Armstrong PW. Anemia is common in heart failure and is associated with poor outcomes: insights from a cohort of 12 065 patients with new–onset heart failure. Circulation. 2003 Jan 21;107(2):223–25 10. Gadayev A.G., Maxmonov L.S., Mamatqulova F.X. Helicobacter pylori bilan assotsiyalangan temir va vitamin v12 tanqisligi kamqonliklarida yallig‘lanish sitokinlarining ayrim laborator ko‘rsatkichlar bilan o‘zaro bog‘liqligi. – 2022. 11. KM Abdiev, FK Mamatkulova, KM Shomirzaev.STRUCTURE OF COMORBIDITY IN IDIOPATHIC THROMBOCYTOPENIC PURPLE ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal 12 (12), 52-56 12. L. S. Makhmonov., F. Kh. Mamatkulova., M. B. Berdiyarova., K.E. Shomurodov.THE MAIN CAUSES OF ANEMIA IN IRON AND VITAMIN B 12 DEFICIENCY ASSOCIATED WITH HELICOBACTER PYLORI 13. L.S. Makhmonov, FK Mamatkulova, MB Berdiyarova, KE Shomurodov. The main causes of anemia in iron and vitamin b 12 deficiency associated with helicobacter pylori.Nveo-natural volatiles & essential oils Journal| NVEO, 10167- 10174I ВЕКА. Ст.41 14. Lipgic E., Asselbergs F.W., van der Meer P., Tio R.A., Voors A.A., van Gilst W.H., Zijlstra F., van Veldhuisen D.J. Anaemia predicts cardiovascular events in patients with stable coronary artery disease Netherlands Heart Journal, 2005, 13,7/8, 254–258; 15. Makhmonov L. S., Mamatkulova F. Kh., Kholturaeva D. F., Muyiddinov Z. Z. IMPORTANCE OF DETECTION OF HEPSIDINE AND INTERLEUKINS IN "Science and Education" Scientific Journal / Impact Factor 3,848 (SJIF) February 2023 / Volume 4 Issue 2. 16. Makhmonov L. S., Mamatkulova F. Kh., Kholturaeva D. F., Muyiddinov Z. Z. IMPORTANCE OF DETECTION OF HEPSIDINE AND INTERLEUKINS IN IRON DEFICIENCY ANEMIA. Asian Journal of Multidimensional Research ISSN: 2278-4853 Vol. 11, Issue 4, April 2022 17. Makhmonov L.S., Sh. Koraboev S.K., Gapparova N..Sh, Mamatkulova F. Kh. Early diagnosis and treatment of funicular myelosis in v12 deficiency anemia. Asian Journal of Multidimensional Research Year : 2022, Volume : 11, Issue : 5.First page : ( 369) Last page : ( 373)Online ISSN : 2278-4853. 18. Mamatkulova F. X. Mamatova N. T. Ruziboeva.O. N. Prevention Of Anemia In Patients With Tuberculosis. The American Journal of Medical Sciences and Pharmaceutical Research, 2(11), 62–65. 19. Mamatkulova F. X., Usmonqulov J. Sh. O‘. Vitamin V12 kamqonligi va uni davolash //Science and Education. – 2023. – T. 4. – №. 2. – S. 252-259. 20. Mamatkulova F.Kh. Shomurodov K.E.,Temirov N. N. Significance. Of Helicobacter Pylori In Iron Deficiency. International Journal for Research in Applied.Science & Engineering Technology (IJRASET)ISSN: 2321-9653; Volume.9 Issue XII Dec.2021.https://doi.org/10.22. 214/ijraset.2021.39443. 1103-1106 21. Mamatkulova F.X., Alimov O.E., Namozov M.N.O‘. Abdominal jarroxlik operatsiyalardan keyingi davrda regional anesteziyaning samaradorligi va rivojlangan kamqonlikni davolash //Science and Education. – 2023. – T. 4. – №. 2. – С. 445-452. 22. Mamatkulova Feruza Khaydarovna, Akhmedov Husan Isrofilovich, Abdiev Kattabek Makhmatovich. Essential Thrombocythemia - Principal Analysis in Children and Adolescents. JOURNAL OF INTELLECTUAL PROPERTY AND HUMAN RIGHTS Volume: 2 Issue: 10 | Oct – 2023 ISSN: 2720-6882. 23-29. 23. Maxmonov L.S.,Mamatqulova F.X.,Holiqulov B.Y.Trombotsitopatiya bilan kasallangan ayollarda tuxumdon apopleksiyasi asoratini davolash tamoyillari Biologiya va tibbiyot muammolari 2022, №1.UDK: 615.3:617.01.134 ISSN 2181-5674 61-67s. 24. Maxmonov, L., Mamatkulova, F., Abdiyev, K., & Amerova, D. (2021). The importance of using clinical audit in teaching the subject of hematology. Obshestvo i innovatsii, 2(6), 215-221. 25. McKechnie RS, Smith D, Montoye C, Kline–Rogers E, O'Donnell MJ, DeFranco AC, Meengs WL, McNamara R, McGinnity JG, Patel K, Share D, Riba A, Khanal S, Moscucci M;Blue Cross Blue Shield of Michigan Cardiovascular Consortium (BMC2). Prognostic implication of anemia on in–hospital outcomes after percutaneous coronary intervention. Circulation. 2004 Jul 20;110(3):271–7. 26. Orlov V.A., Gilyarevskiy S.R., Urusbiyeva D.M., Daurbekova L.V. Vliyaniye pobochnix effektov ingibitorov angiotenzinprevrashayushego fermenti na taktiku lecheniya serdechno–sosudistix zabolevaniy. Rossiyskiy kardiologicheskiy jurnal, 2005, N3, 45–49.. 27. Sarnak MJ, Tighiouart H, Manjunath G, et al: Anemia as a risk factor for cardiovascular disease in The Atherosclerosis Risk in Communities (ARIC) study. J Am Coll Cardiol 40:27–33, 2002 28. Tang Y.–D., Katz S.D. Anemia in Chronic Heart Failure: Prevalence, Etiology, Clinical Correlates, and Treatment Options Circulation 2006;113;2454–2461 29. U.D DADAJONOV, KM ABDIEV, FX MAMATKULOVA. Innovative methods of treatment of immune thrombocytopenic purpura in young people Society and innovations, 52-56 Society and innovations, 52-56 30. Weiss G., Goodnough L.T. Anemia of Chronic Disease // New. Eng. J. Med. — 2005. — Vol 352. — 10. — 1011— 1023. 31. World Health Organization. Nutritional Anemias: Report of a WHO Scientific Group. Geneva: World Health Organization, 1968. 32. Маматкулова, Ф. Х., & Усмонқулов, Ж. Ш. Ў. (2023). Витамин В12 камқонлиги ва уни даволаш. Science and Education, 4(2), 252-259. 33. Махмонов, Л. С., Маматкулова, Ф. Х., ўғли Усмоқулов, Ж. Ш., & Меликулов, Б. С. (2024). Кекса одамларда анемиянинг ўзига хос томонлари ва даволашга замонавий ёндошув. Science and Education, 5(1), 64-74. 34. Махмонов, Л. С., Маматкулова, Ф. Х., Усмоқулов, Ж. Ш. Ў., & Меликулов, Б. С. (2024). Антикоагулянтлар ва уларнинг қўлланилиши. Science and Education, 5(1), 75-86. 35. Насырова З. А. и др. Влияние дестабилизации ишемической болезни сердца на психоэмоциональное состояние пациентов //Кардиология в Беларуси. – 2024. – №. 6 Часть 16. – С. 624-639. 36. Насырова З. А. Роль полиморфизма локуса-819 С/Т (rs1800871) гена IL-10 при дестабилизации ишемической болезни сердца у больных с нейросенсорными расстройствами //Journal of cardiorespiratory research. – 2022. – Т. 3. – №. 3. – С. 72-76. 37. Насырова З. А. ЭПИДЕМИОЛОГИЯ, ЭТИОЛОГИЧЕСКАЯ ВЗАИМОСВЯЗЬ И ПРОГНОСТИЧЕСКИЕ ПОСЛЕДСТВИЯ ДЕПРЕССИИ И ТРЕВОГИ ПРИ ИШЕМИЧЕСКИХ БОЛЕЗНЯХ СЕРДЦА //Journal of cardiorespiratory research. – 2022. – Т. 3. – №. 4. – С. 21-25. 38. Элламонов С. Н., Насырова З. А. КЛИНИЧЕСКИЕ И ИНСТРУМЕНТАЛЬНЫЕ ОСОБЕННОСТИ ТЕЧЕНИЯ ИШЕМИЧЕСКОЙ БОЛЕЗНИ СЕРДЦА У БОЛЬНЫХ C КОМОРБИДНЫМИ СОСТОЯНИЯМИ //Journal of cardiorespiratory research. – 2022. – Т. 3. – №. 1. – С. 69-72.