Биология ва тиббиёт муаммолари 2025 №6 (166)

Тема статьи

ТУҒРУҚ ТРАВМАЛАРИДА БОШ МИЯДАГИ МОРФОЛОГИК ЎЗГАРИШЛАР (313-318)

Авторы

Холбоев Фурқат Абдумаликович, Бойманов Фарход Холбоевич, Хайдаров Давр Турдиалиевич, Рахматова Мафтуна Абдураззоқ қизи

Учреждение

1 - Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази Давлат муассасасининг Самарқанд вилояти филиали, Ўзбекистон Республикаси, Самарқанд ш.; 2 - Самарқанд давлат тиббиëт университети, Ўзбекистон Республикаси, Самарқанд ш.

Аннотация

Тадқиқот мақсади: Туғруқ жараёнида юзага келадиган механик таъсирлар натижасида янги туғилган чақалоқларда бош мия тузилмаларида рўй берадиган морфологик ўзгаришларни аниқлаш, уларнинг турлари, даражалари ва клиник аҳамиятини баҳолаш. Материаллар ва тадқиқот усуллари: Олиб борилган тадқиқот иши 2017-2024 йилларда Республика патологик анатомия маркази “Болалар патологияси” ва “Болалар инфекцияси” бўлимларида ҳамда РСТЭИАМ Самарқанд филиалида ҳомила интранатал ўлими ҳамда чақалоқлик даврларида болаларда бош мия травмаларининг патоморфологик хусусиятлари ва суд-тиббий жиҳатларини аниқлаш бўйича (суд-тиббий экспертизасида) патологик текширувда 66 нафар янги туғилган чақалоқ олинди ва улар 3 та гуруҳга тақсимланди: 1-гуруҳ - клиник жиҳатдан тор чаноқ суяги орқали табиий туғилганлар (43 нафар, 65%), 2-гуруҳ - тор чаноқда қолиб кетиши натижасида кесарча кесиш йўли билан туғилганлар (7 нафар, 10%), 3-гуруҳ - туғруқнинг иккинчи босқичи заиф (кучсиз) бўлган, туғруқ фаоллиги паст бўлиб вакуум ёки қисқич ёрдамида туғилганлар (16 нафар, 25%). Тадқиқот натижалари. Тадқиқот гуруҳларида кефалогематома 20 та ҳолатда қайд қилинган бўлиб, тахлил қилинганда қуйидагича натижалар олинди. Олинган маълумотларга кўра, бош мия пардалари остига қон қуйилиши ҳолатлари асосан субдурал турда кузатилган бўлиб, бу ҳолат умумий ҳолатларнинг 66,7% ни ташкил этади. Олиб борилган морфологик таҳлил натижалари туғруқ жараёнидаги механик таъсир даражаси бош миядаги патологик ўзгаришлар билан тўғридан-тўғри боғлиқ эканлигини кўрсатади. Хусусан, босим ва компрессия кучайган сари субдурал ва эпидурал қон қуйилишларнинг эҳтимоли кескин ортади. Мия юмшоқ пардасининг кескин тўлақонлиги шу сохаларда шаклланган плазморрагиялар оқибатида, парда стромасини плазматик бўкиши оқибатида, қалинлигини турли даражада ривожланганлиги аниқланди. Хулоса. Туғруқ травмаларида бош мия пардаларида қон айланиш тизими ва стромада ишемик-геморрагик ўзгаришлар, эритроцитар имбибиция, нейтрофил инфилтрация ҳамда сидерофаглар фаоллашуви кузатилиб, бу жараёнлар гипоксик ва механик таъсирларга морфологик жавоб ҳисобланади. Суд-тиббий амалиётда бош мия пардаларидаги қон қуйилиш ўчоқлари, гемосидерин пигментлари ва фибробластик реакциялар туғруқ билан боғлиқ бош мия шикастланишларини патогенетик баҳолашда ишончли морфологик мезон сифатида аҳамиятга эга.

Ключевые слова

акушерлик, ҳомила, туғруқ травмаси, перинатал патологиялар.

Литературы

1. Иванова Н.А., Петров С.В. Судебно-морфологическая характеристика перинатальных кровоизлияний // Судебная медицина и право. - 2021. - №4. - С. 44–51. 2. Лебедев А.Н. Перинатальные травмы головного мозга: патогенез и диагностика // Медицинская морфология. - 2020. - №2. - С. 23–29. 3. Anderzén-Carlsson A. et al. Parental experiences of providing skin-to-skin care to their newborn infant-part 2: a qualitative meta-synthesis // International journal of qualitative studies on health and well-being. – 2014. – Т. 9. – №. 1. – С. 24907. 4. Børch K., Lundberg S., Andersson M. Vitamin K Deficiency and Neonatal Hemorrhages // Acta Paediatrica. - 2021. - Vol. 110(6). - P. 1764–1771. 5. Chaturvedi A., et al Birth-Related Head Injuries: Mechanisms, Imaging and Clinical Correlation // Journal of Perinatal Medicine. - 2018. - Vol. 46(5). - P. 543–556. 6. Collins K. A., Popek E. Birth injury: birth asphyxia and birth trauma // Academic forensic pathology. – 2018. – Т. 8. – №. 4. – С. 788-864. 7. Rizaev J. A. et al. The need of patients with systemic vasculitis and coronavirus infection in the treatment of periodontal diseases //Applied Information Aspects of Medicine (Prikladnye informacionnye aspekty mediciny). – 2022. – Т. 25. – №. 4. – С. 40-45. 8. Rizaev J. A., Kuliev O. A. Risk factors of anemia in children and prognosing of it // Электронный инновационный вестник. – 2018. – №. 4. – С. 62-65. 9. Rizaev J. A. et al. Immunological and Clinical Aspects of Oral Inflammatory Diseases in the Development of Postpartum Septic Complications // International Journal of Integrative and Modern Medicine. – 2024. – Т. 2. – №. 12. – С. 253-257.