Биология ва тиббиёт муаммолари 2025, №3.1 (162)
Тема статьи
КЎКРАК БЕЗИ САРАТОНИДА ХАВОТИРЛИ-ФОБИК БУЗИЛИШЛАРНИ ДАВОЛАШДА КОГНИТИВ-ХУЛҚ АТВОР ТЕРАПИЯСИНИНГ САМАРАДОРЛИГИНИ БАҲОЛАШ (292-295)
Авторы
Эргашева Юлдуз Йўлдошевна, Ҳасанов Лазизбек Ўктам ўғли
Учреждение
Бухоро давлат тиббиёт институти, Ўзбекистон Республикаси, Бухоро ш.
Аннотация
Сўнгги бир неча йил ичида онкология соҳасида даволаш сезиларли ютуқларга эришилди, аммо саратон касалларининг сурункали уйқусизлик (cancer-related insomnia), ҳолсизлик (сancer-related fatigue), ижтимоий-когнитив ўзгаришлар (cancer-related cognitive impairment) ва дисстресс (cancer-related distress) каби муаммоларига ҳали ҳам етарлича эътибор берилмаяпти. Қисман, бу беморларда уйқу бузилиши (гиперсомния, инсомния, тунги босинқираш, обструктив апноэ) кам баҳоланади (беморларнинг ўзлари ҳам, уларнинг қариндошлари ҳам, шифокорлар томонидан ҳам). Агар уйқусизлик, гиперсомния ва даҳшатли тушлар ўз вақтида бартараф этилмаса, шу жумладан депрессия, ҳолсизлик ва когнитив бузилиш хавфи, ҳаёт сифатининг пасайиши ва соғлиқни сақлаш бўйича маслаҳатлар олиш сонининг кўпайиши шунингдек инфекциялар хавфи улар жиддий оқибатларга олиб келиши мумкин. Ушбу адабиётлар шарҳида когнитив-хулқ атвор терапияси олган саратон касалларининг 70% гача ремиссия кузатилиши ҳамда уйқунинг яхшиланиши, депрессия, хавотир, ҳолсизлик симптомларининг камайиши ва ҳаёт сифатининг яхшиланиши билан бирга келиши келтирилган.
Ключевые слова
кўкрак бези саратони, хавотирли-фобик бузилишлар, уйқусизлик, гиперсомния, депрессия, когнитив-хулқ атвор терапияси.
Литературы
1. Tursunkhojaeva L.A 1, Ergasheva Yu. Y. Association between Sufferers of Disabled Somatic Heart Disease and Suicide//International Journal of Health Systems and Medical Sciences Volume 2 | No 6 | Jun -2023: 85-87 2. Induru R.R., Walsh D. Cancer-related insomnia // Am. J. Hosp. Palliat. Care. 2014. Vol. 31, N. 7. P. 777–785. 3. Cong Liu, Man Qin, Xinhu Zheng et al. A meta-analysis: Intervention effect of mind-body exercise on relieving cancer-related fatigue in breast cancer patients // Evidence-Based Complementary and Alternative Med. 2021. Vol. 1, N. 4. P. 19–33. DOI: 10.1155/2021/9980940. 4. Hervey-Jumper S.L., Monje M. Unravelling the mechanisms of cancer-related cognitive dysfunction in non-central nervous system cancer // JAMA Oncol. 2021. Vol. 7, N. 9. P. 1311–1312. 5. Ernst J., Friedrich M., Vehling S. Cancer-related distress: How often does it co-occur with a mental disorder? Results of a secondary analysis // Front. Psychol. 2021. Vol. 23, N. 12. P. 66–73. 6. Itani O. Sleep disorders in cancer patients // Sleep Biol. Rhythms. 2021. Vol. 19, N. 1. P. 341–354. DOI: 10.1007/s41105- 021-00344-7. 7. Bean H.R., Stafford L., Little R. Light-enhanced cognitive behavioural therapy for sleep and fatigue: study protocol for a randomised controlled trial during chemotherapy for breast cancer // Trials. 2020. Vol. 21, N. 1. P. 295–318. 8. Мелёхин А.И. Когнитивно-поведенческая психотерапия расстройств сна. Практическое руководство. М.: ГЭОТАР- Медиа, 2020. 496 с. 9. Kiecolt-Glaser J.K., Glaser R. Psychoneuroimmunology and cancer: fact or fiction? // Eur. J. Cancer. 1999. Vol. 35, N. 11. P. 1603–1617. 10. American Cancer Society. Facts and figures about cancer 2011. American Cancer Society; Atlanta: 2011. 11. Keefe FJ Partner-oriented treatment of cancer pain at the end of life: a preliminary study. J.Pain Symptom Manage. 2005;29:263–72. 12. Steel J, Nadeau K, Olek M, Carr BI. Randomized clinical trial of cognitive therapy for depression in women with metastatic breast cancer: psychological and immune effects. J Psycho Oncol. 2007;25:19–42. 13. Sherwood P, Given B, Given C, Champion VL, Doorenbos AZ, Azzouz F, Kozachik S, Wagler-Ziner L, Monahan PO. Cognitive behavioral intervention for the symptomatic treatment of patients with advanced cancer.Oncol Nurs Forum. 2005;32:1190–8. 14. Kwekkeboom K, Abbott-Anderson K, Wanta B. Feasibility of patient-controlled cognitive behavioral intervention for pain, fatigue, and sleep disorders in cancer patients.Oncol Nurs Forum. 2010;37:151–9.