ПБиМ 2023 №1 (142)


Subject of the article

ТУПРОҚНИ ОҒИР МЕТАЛЛАР БИЛАН ИФЛОСЛАНИШИНИ ЭКОЛОГО-ГИГИЕНИК ЖИҲAТЛAРИНИ ТАДҚИҚ ЭТИШ (179-183)

Authors

Махмудов К.Х., Aбдумуминова Р.Н., Мухитдинов Ш.М., Мамурова Г.Н.

Institution

Самарқанд давлат тиббиёт университети

Abstract

Дунё миқёсида шаҳар ҳудудларини юқори даражада ифлосланишига сабабчи антропоген омил ҳисобланади. Бу асосан тупроқнинг оғир металлар билан зарарланишига олиб келади. Тупроққа оғир металларнинг кириб келиши транспорт воситалари, саноат-корхоналари, иссиқлик электр станциялари, харбий полигонларга тўғри келади. Тупроқларнинг токсик моддалар билан ифлосланишининг хавфли томони шундаки, тупроққа тушган заҳарли моддалар узоқ йиллар давомида сақланиб тупроқнинг агрокимёвий, агрофизикавий, биологик, микробиологик хоссалари, озиқа элементлари каби жараёнларига турлича таъсир қилади ва пировардида озиқа занжири орқали инсон организмимизга келиб тушиши оқибатида турли касалликлар келиб чиқади. Шуларни ҳисобга олиб биз тадқиқотларимизда хусусий машинасозлик корхоналарини чиқиндиларини эколого-гигиеник жиҳатдан тадқиқотлар ўтказдик. Тадқиқотда биз тупроқ намуналарини конверт усули билан амалга оширидик. Тупроқнинг рН мухитини рН- потенсиометрик усулда, органик моддалар ва аммоний азот таркиби спектрофо-тометрик усулда, мис миқдорини аниқлаш учун қўрғошин диэтилдитиокарбат билан мисни экстракция-фотометрик аниқлаш усулида амалга оширилди. Тадқиқотларда чиқинди майдонлари тупроғи таркибида қўрғошин, қалай, мис, темир оксидлари, политетилен, нефт маҳсулотлари мавжуд эканлиги аниқланди. Шунин-гдек ифлосланган майдонларда тупроқни эколого-гигиеник жиҳатларини яхшилаш учун бирқанча технологик чоралар ишлаб чиқилди.

Key words

оғир металлар, атроф муҳит, тупроқ екотизими, ҳавфли синф омиллари, саноат чиқиндилари, инсон саломатлиги

Literature

1. Kushmatova, D. (2022). Some aspects of forming a healthy lifestyle for students. Eurasian Journal of Medical and Natural Sciences, 2(7), 101-103. 2. Кушматова, D., & Олимжанова, Ф. (2022). Не-которые аспекты изучения коммуникативной то-лерантности среди студентов Самаркандского го-сударственного медицинского университета. Об-щество и инновации, 3(6/S), 323-328. 3. Abdumuminova Rano Narbuvaevna, Bulyaev Zokir Karimovich, & Mallaeva Mavjuda Mahramovna. (2022). Improving Food Safety and Improving the Fundamentals of Reducing the Nega-tive Effects on The Environment. Eurasian Research Bulletin, 5, 41–46. Retrieved from 4. Rizaev J. A., Rizaev E. A., Akhmadaliev N. N. Current view of the problem: A new approach to COVID-19 treatment // Indian Journal of Forensic Medicine & Toxicology. – 2020. – Т. 14. – №. 4. – С. 7341-7347. 5. Norbuvaevna, A. R., Nurmuminovna, G. G., & Rukhsora, M. (2021, August). Hygienic assessment of the effect of nitrates on human health. In Archive of Conferences (pp. 24-26). 6. Narbuvayevna, A. R. N., Murodulloyevna, Q. L., & Abduraxmanovna, U. N. (2022). Environmentally friendly product is a pledge of our health!. Web of Scientist: International Scientific Research Journal, 3(02), 254-258. 7. Norbuvaevna, A. R., Ergashevna, K. D., Baxramovna, M. M., & Shomuratovna, B. R. (2021). Ecological and hygienic application of the accumula-tion of toxic substances in soil and food products un-der the influence of agricultural factors. Academicia: An International Multidisciplinary Research Journal, 11(11), 836-840.