Biomeditsina va amaliyot jurnali, 2022 №4


Subject of the article

ASSESSMENT OF EXTERNAL FACTORS INVOLVED IN PREDICTION OF IRON DEFICIENCY ANEMIA ASSOCIATED WITH HELICOBACTER PYLORI (436-446)

Authors

РИЗАЕВ Жасур Алимджанович Доктор медицинских наук, профессор МАХМОНОВ Лутфулла Сайдуллаевич Самаркандский Государственный медицинский университет ГАДАЕВ Абдугаффор Гадаевич Доктор медицинских наук, профессор ТУРАКУЛОВ Рустам Исматуллаевич Доктор медицинских наук, доцент Ташкентская медицинская академия

Institution

Самарқанд Давлат тиббиёт университети

Abstract

Тадқиқот мақсади: Helicobacter pylori билан ассоцияланган темир танқислиги камқонлигига мойиллик туғдирувчи айрим ташқи омилларни баҳолашдан иборат бўлди. Тадқиқот материали ва услублари: Темир танқислиги камқонлиги аниқланган ва ошқозон ичак тизимида шикоятлар билдирган 90 нафар беморлар олиниб улар иккита гуруҳга ажратилди. Биринчи гуруҳни 60 нафар аввал анти Helicobacter pyloriга қарши комплекс муолажалар (амоксиклав + кларитромицин + эземепрозол) олиб, ундан кейин антианемик препаратлар (касаллик оғирлик даражасидан келиб чиқиб дастлаб инъекцияда ва ундан сўнг таблеткада 3 ой давомида) қабул қилган беморлар ташкил этдилар. Назорат гуруҳи фақат антианемик муолажалар олган 30 нафар ҳар бири 10 нафардан енгил, ўрта оғир ва оғир даражадаги беморлардан иборат бўлди. Ҳар иккала гуруҳ беморларда айрим ташқи омиллар (чекиш-сигарет, нос, спиртли ичимликлар, овқатланиш тартиби, марказлашган сув таъминоти ва канализация мавжудлиги) билан H.pylori ўртасидаги боғлиқликни аниқлаш мақсадида синчковлик билан анамнез йиғилди. Тадқиқот натижаларининг таҳлили. Темир танқислиги камқонлиги енгил даражаси аниқланган беморларнинг 20% сигарет ёки нос чекишган. Беморларнинг 57% кунлик овқатланиш тартибига амал қилишмаган ва қолган 43% унга амал қилишган. Марказлашган сув таъминоти ва канализация мавжуд бўлмаган беморлар сони мос равишда 70% ва 76.7% ни ташкил этди. Шунингдек, кузатувимиздагиларнинг асосий гуруҳидагиларнинг 25% зарда қайнаши, 40% кекириш, 35% кўнгил айниши, 55% қоринда дам бўлиши, 50% қабзият, 100% ичнинг мутадил булмаслиги ва 65% иштаҳа пасайиши безовта қилишини таъкидладилар. Бу кўрсаткичлар назорат гуруҳида мос равишда 20%, 30%, 30%, 50% 60%, 100% ва 70%га тенг бўлди. Асосий ва назорат гуруҳидаги беморларнинг шикоятлари ўзаро солиштирилганда улар орасидаги фарқлар (р>0.05) ишончсизлиги қайд этилди. Хулоса: H.pylori билан қатор ташқи омиллар орасида темир танқислиги камқонлиги оғирлик даражасига мос равишда боғлиқлик мавжуд; Сурункали темир танқислиги камқонлиги аниқланган ҳамда ошқозон – ичак тизимига шикоятлар билдирган барча беморларда Helicobacter pyloriни аниқлаш лозим; Калит сўзлар: Helicobacter pylori, зарарли одатлар, темир танқислиги камқонлиги

Key words

Калит сўзлар: Helicobacter pylori, зарарли одатлар, темир танқислиги камқонлиги

Literature

1. Андреева Т. И., Красовский К. С., Ананьева Г. А., Андреичева Е. Н. Потребление бездымного табака — дополнительная проблема контроля над табаком в России // Наркология. — 2011. — № 1. — С. 44—49. 2. Жасур Алимджанович Ризаев, Юлдуз Шомуротовна Рузимуротова, Саодат Тухтаевна Тураева. Влияние социально-гигиенических факторов труда и быта на здоровье медицинских сестер // Scientific progress. 2022. №1. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/vliyanie-sotsialno-gigienicheskih-faktorov-truda-i-byta-nazdorovie-meditsinskih-sester (дата обращения: 27.08.2022). 3. Исмаилова Ж.А. Оптимизация эрадикационной терапии хеликобактерассоциированного заболевания желудка с учетом генетических факторов вирулентности, диссертационная работа на соискание ученой степени доктора медицинских наук (DSc). 2022 й. 4. Каримов М.М., Собирова Г.Н., Саатов З.З. и др. Распространённость и молекулярногенетические характеристики Helicobacter pylori в Узбекистане // Эффективная фармакотерапия. 2019. Т. 15. № 28. С. 48-51. 5. Махмонов Лутфулла Сайдуллаевич, Ризаев Жасур Алимжанович, Гадаев Абдигаффор Гадаевич HELICOBACTER PYLORI ВА УНИ ТЕМИР ҲАМДА ВИТАМИН В12 ТАНҚИСЛИГИ КАМҚОНЛИГИ ЮЗАГА КЕЛИШИДАГИ АҲАМИЯТИ. Проблемы биологии и медицины. 2021, №5 (130). с. 215-218 6. Новик А.А., Богданов А.Н. Анемии (от «А» до «Я»). СПб: Нева 2004. 7. Распространенность атрофического гастрита в разных популяциях Сибири по данным серологического исследования / О. В. Решетников, С. А. Курилович, С. А. Кротов [и др.] // Клиническая медицина. – 2008. – № 7. – С. 35–38. 8. Ризаев, Ж., Ахмедов, С., & Ахмедова, М. (2022). ОСОБЕННОСТИ МОЛЕКУЛЯРНЫХ ИЗМЕНЕНИЙ В ПОЛОСТИ РТА ПРИ ЛЕЙКОЗАХ. Журнал стоматологии и краниофациальных исследований, 2(2), 58–61. https://doi.org/10.26739.2181-0966-2021-2- 13 9. Цуканов, В. В. Эпидемиология язвенной болезни / В. В. Цуканов, О. В. Штыгашева, С. В. Баркалов. – Красноярск, 2004. – 213 с. 10. Amarapurkar D.N., Amarapurkar A.D. Intrinsic factor antibody negative atrophic gastritis; is it different from pernicious anaemia? Trop Gastroenterol 2010; 31 (4): 266—270.]. 11. Association of IL1B -511C/-31T haplotype and Helicobacter pylori vacA genotypes with gastric ulcer and chronic gastritis [Электронный ресурс] / D. N. Martínez-Carrillo, E. Gar131 za-González, R. Betancourt-Linares [et al.] // BMC Gastroenterol. – 2010. – Vol. 10, №126. 12. Epidemiological characteristics of Helicobacter pylori infection in Moscow / S. V. German, I. E. Zykova, A. V. Modestova [et al.] // Gig. Sanit. – 2011. – № 1. – P. 44–48. 13. Frenck. R., Clemens J. Helicobacter in the developing world // Microb. Infect. – 2003. – Vol.8.– N 5.–P. 705–713. doi: 10.4103/1319-3767.54743. 14. Gastroduodenitis and Helicobacter pylori in Nigerians: histopathological assessment of endoscopic biopsies / K. B. Badmos, O. S. Ojo, O. S. Olasode [et al.] // Niger. Postgrad. Med. J. – 2009. – Vol. 16, № 4. – P. 264–267). 15. Helicobacter pylori infection in symptomatic patients with benign gastroduodenal diseases: analysis of 5.664 cases / J. P. Ortega, A. Espino, B. A. Calvo [et al.] // Rev. Med. Chil. – 2010. – Vol. 138, № 5. – P. 529–535. 16. Hershko C., Ronson A. Iron deficiency, Helicobacter infection and gastritis. Acta Haematol 2009; 122 (2—3): 97—102. 17. Fayed S.B., Aref M.I., Fathy H.M. et al. Prevalence of celiac disease, Helicobacter pylori and gastroesophageal reflux in patients with refractory iron deficiency anemia. J Trop Pediatr 2008; 54 (1): 43—53. T[a_XW[i[`SUSS_S^[ǜeYfc`S^[ ¬ Yfc`S^T[a_XW[i[`n[bcS]e[][ ¬  ɮ ɸ ɖɹ ɮ ɖɮɹɹ №4 | 2022 445 18. Hershko C., Skikne B. Pathogenesis and management of iron deficiency anemia: emerging role of celiac disease, Helicobacter pylori, and autoimmune gastritis. Semin Hematol 2009; 46 (4): 339—350. 19. Isolation of Helicobacter pylori in gastric mucosa, dental plaque and saliva in a population from the Venezuelan Andes / L. De Sousa, L. Vásquez, J. Velasco [et al.] // Invest. Clin. – 2006. – Vol. 47, № 2. – P. 109–116. 20. Kodama M., Murakami K., Okimoto T. et al. Helicobacter pylori eradication improves gastric atrophy and intestinal metaplasia in long-term observation. Digestion 2012; 85 (2): 126—130. 21. Malaty H., Paykov V., Bykova O. Helicobacter pylori and socioeconomic factors in Russia // Helicobacter. – 1996. – N 1. – P. 82–87. 22. Malfertheiner P., Megraud F., O’Morain C.A. et al. Management of Helicobacter pylori infection — the Maastricht IV/ Florence Consensus Report. Gut 2012; 61 (5): 646—664.] 23. MAKHMONOV Lutfulla, RIZAEV Jasur, GADAEV Abdigaffor. The importance of helicobacter pylori in iron and vitamin b12 in deficient anemia. Journal of Biomedicine and Practice. 2021, vol. 6, issue 5, pp. 168-173 24. Prevalence of Helicobacter pylori infection, chronic gastritis, and intestinal metaplasia in Mozambican dyspeptic patients / C. Carrilho, P. Modcoicar, L. Cunha [et al.] // Virchows Arch. – 2009. – Vol. 454, № 2. – P. 153–160. 25. Rothenbacher D., Brenner H. Burden of H. pylori and diseases in developed countries; recent developments and future implications // Microb. Infect. – 2003. –Vol.8. – N 5. – P. 693–703.; 26. Safonova N., Zhebrun A., Noskov F.Th e role of helicobacteriosis in the gastro– enteropathology in Saint–Petersburg // Helicobacter pylori and the new concepts in gastro– duodenal disease. Charles University, Prague–Chechoslovaria. – 1992. – P.31. 27. Seroprevalence of Helicobacter pylori in dyspeptic patients and its relationship with HIV infection, ABO blood groups and life style in a university hospital, Northwest Ethiopia / F.Moges, A. Kassu, G. Mengistu [et al.] // World J. Gastroenterol. – 2006. – Vol. 12, № 12. – P. 1957–1961. 28. Vitale G., Barbaro F., Ianiro G. et al. Nutritional aspects of Helico-bacter pylori infection. Minerva Gastroenterol Dietol 2011; 57 (4): 369—377. 29. Xia W., Zhang X., Wang J. et al. Survey of anaemia and Helicobacter pylori infection in adolescent girls in Suihua, China and enhancement of iron intervention effects by H. pylori eradication. Br J Nutr 2011; 18: 30. Yuan W., Li Y., Yang K. et al. Iron deficiency anemia in Helicobacter pylori infection: metaanalysis of randomized controlled trials. [Journal Article, Meta-Analysis, Research Support, Non-U.S. Gov’t, Review]. Scand J Gastroenterol 2010; 45 (