Biomeditsina va amaliyot jurnali, 2022 №3


Subject of the article

ASSESSMENT OF INTRARENAL HEMODYNAMICS AND FUNCTIONAL RESERVE OF THE KIDNEYS IN HYPERTENSIVE DISEASE IN COMBINATION WITH DIABETES MELLITUS (401-408)

Authors

SULAYMONOVA Gulnoza To‘lqinjanovna, AXMEDOVA Nilufar Sharipovna

Institution

Buxoro tibbiyot instituti

Abstract

Сўнгги ўн йил ичида реноваскуляр касалликлар манзарасини тасвирлаш, тиббий терапия ва буйракни реваскуляризация қилиш усулларидаги сезиларли ютуқлар кўринди. Бу, айниқса, артериал гипертензия ва коморбид ҳолатларда атеросклеротик буйрак артерияси ўзгариши ва гемодинамикасини ўрганишда аҳамиятга эга. Ушбу илмий маълумотларга қарамай, кардиологлар, интернистлар ва нефрологлар ўртасида асосий гипертония ва қандли диабети бўлган беморларни оптимал баҳолаш бўйича кўп тортишув ва мунозаралар мавжуд. Охирги 10 йилликда коморбидлик тўғрисида сўз юритилганда ички касалликлар йўналишида энг кўп муҳокама этилаётган соҳа кардиоренал континиуми ҳисобланади. Юрак қон-томир касалликлари, семизлик, II тип қандли диабет, буйрак дисфунксиясидан иборат хасталиклар тобора кўпайиб ХХI асрнинг пандемиясига айланиб бормоқда. Бунда сўнгги йилларда буйрак дисфунксиясини асосий сабаби унинг бирламчи хасталиклари эмас, балки гипертония касаллиги (ГК) яъни эссенциал артериал гипертензия (АГ) ва қандли диабет бўлиб саналмоқда.

Key words

қандли диабет, артериал гипертония, подоцит, нефропатия, коморбидлик

Literature

1. Akhmedova N.Sh. Current Approaches to early diagnostics of chronic kidney disease and evaluated risk factors //European Science review – 2019, № 3-4, 76-79 2. Akhmedova N.Sh. The importance of proteinuriya as a predictor of diagnosis and a risk factor for the development of chronic kidney disease //European Sciences review 2018, 7-8, 84. 3. Akhmedova N.Sh., Khamdamov I.I. Overweight as a risk factor chronic kidney disease and its modern approach to early diagnosis // International Scientific and Practical CONFERENCE Trends in Science and Technology. Warsaw, Poland, 2018. – vol 3.- P 34-36. 4. Boltayev K.J., Naimova Sh.A. Risk factors of kidney damage at patients with rheumatoid arthritis // WJPR (World Journal of Pharmaceutical Research). – 2019. Vol 8. Issue 13. – P. 229 – 235. 5. Coresh J., Selvin E., Stevens L., Manzi J. at al. Prevalence of chronic kidney disease in the United States//JAMA 2007; 298(17): 2038–2047. 6. Crowe E., Halpin D., Stevens P. NICE guideline: Early identification and management of chronic kidney disease // Brit. Med. J. 2008. V. 337. – P. 1136–1145. 7. Description of barriers to self-care by persons with comorbid chronic diseases / E. A. Bayliss [et al.] // Annals of Family Medicine. - 2003. -Vol. 1, № 1. - P. 15-21.12. Dickson V. V. A qualitative meta-analysis of heart failure self-care practices among individuals with multiple comorbid conditions / V. V. Dickson, H. Buck, B. Riegel // J. of Cardiac Failure. - 2011. -Vol. 17, № 5. - P. 413-419. 17 8. Eckardt K.U., Coresh J., Devuyst O., Johnson R.J., Kottgen A., Levey A.S., Levin A: Evolving importance of kidney disease: from subspecialty to global health burden // Lancet 2013, 382: р. 158–169. 9. Gansevoort R.T., Correa-Rotter R., Hemmelgarn B.R., Jafar T.H., Heerspink H.J., Mann J.F., Matsushita K., Wen C.P.: Chronic kidney disease and cardiovascular risk: Epidemiology, mechanisms, and prevention // Lancet 2013, р. 339–352. 10. Imai E., Matsuo S., Makino H., Watanabe T. et al. Chronic Kidney Disease Japan Cohort (CKD-JAC) Study: Design and Methods // Hypertens Res. – 2008. – Vol.31, N. 6. – P. 1101– 1107. 11. KDIGO. Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Management of Chronic Kidney Disease // Kidney Int. 2013. V.3, No. l. P. 1–150. 12. Levey A., de Jong P., Coresh J. et al. Lower estimated glomerular filtration rate and higher albuminuria are associated with all-cause and c ardiovascular mortality. A collaborative metaanalysis of high-risk population cohorts // Kidney Int. – 2011. – N. 80. – P. 17–28. 13. Mills K.T., Xu Y., Zhang W., Bundy J.D., Chen C.S., Kelly T.N., Chen J., He J.: A systematic analysis of worldwide population-based data on the global burden of chronic kidney disease in 2010 // Kidney Int – 2015. – Vol. 88 – P. 950–957. 14. Naimova Sh.A. Features Of Kidney Damage at Patients with Ankylosing Spondiloarthritis// Texas Journal of Medical Science (TJMS). – 2021. Vol.3. –P. 18-22. 15. Naimova Sh.A. Principles of early diagnosis of kidney damage in patients of rheumatoid arthritis and ankylosing Spondiloarthritis// British Medical Journal – 2021. April. Volume 1. Issue 1. – P. 5-11. 16. Noordzij M., Leffondre K., van Stralen K.J., Zoccali C., Dekker F.W., Jager K.J.: When do we need competing risks methods for survival analysis in nephrology? // Nephrol Dial Transplant. – 2013, 28 – P. 2670–2677. 13. Tangri N., Inker L.A., Hiebert B., Wong J., Naimark D., Kent D., Levey A.S. A Dynamic Predictive Model for Progression of CKD // American Journal of Kidney Diseases, 2017 – 69 (4), Р. 514–520. 17. Наимова Ш.А., Хамидова Н.К. Показатели липидного обмена и пути коррекции// Проблемы биологии и медицины. - 2015. - № 4 (85). – С. 37. 18. Valerie A., Katherine R. Reducing major risk factors chronic kidney disease // Kidney International Supp. – 2017. – Vol 7. – P. 71–87. 19. Vassalotti J.A., Li S., Chen S-C. et al. Screening populations at increased risk of CKD: the Kidney Early Evaluation Program (KEEP) and the public health problem // American Journal of Kidney Diseases. – 2009. – N. 53. – P. 107–114. 20. Ахмедова Н.Ш. Особенности скрининга почечной функции в амбулаторных условиях //MEDICUS (International medical journal). – Волгоград, 2019, №2(26) – с 17-21. 21. Ахмедова Н.Ш. Оценка функционального состояния почек у пatsiентов с избыточной массы тела и ожирением //Биология ва тиббиёт муаммолари. Самарканд, 2018. - №4 (104). – С.15-18 22. Наимова Ш.А., Сулаймонова Г.Т. Тизимли люпус эритематоз касаллигида ҳаёт сифатини баҳолашининг ўзига хослиги // Биология ва тиббиёт муаммолари. – 2020. №6 (124). –Б. 91-94. 23. Shadjanova N.S. Features of hemostasis in rheumatoid arthritis patients with ischemic hearth disease// International Engineering Journal for Research & Development – 2022. Volume 7. Issue 1 – P. 1-5. 24. Шаджанова Н.С., Исматова М.Н. Распространённость и причинные факторы бронхиальный астмы в Бухарской области//Актуальные проблемы гуманитарных и естествинных наук. – 2017. №02(97) –C. 76-77. 25. Даминова К.М. Генотипические особенности нефропатии при сахарном диабете 2 типа и метаболическом синдроме / Дис. на соиск. учен. степ. канд. мед. Наук. Ташкент, 2011. – 149 с. 26. Kamol Boltayev, & Nigora Shajanova. (2022). Anemia associated with polydeficiency in elderly and senile people. Galaxy International Interdisciplinary Research Journal, 10(2), 688– 694. 27. Ким Ю.А. Клинические аспекты течения хронической болезни почек у пatsiентов с артериальной гипертензией // Вестник АГИУВ. Казахстан, 2016, № 1 – С. 6–16. 28. Кобалава Ж.Д., Виллевальде С.В., Боровкова Н.Ю. и др. соавт. Распространенность маркеров хронической болезни почек у пatsiентов с артериальной гипертонией: результаты эпидемио-логического исследования ХРОНОГРАФ // Кардиология, 2017, 57(10) – С. 39–44. 29. Наумова Л.А., Осипова О.Н. Коморбидность: механизми патогенеза, клиническое значение // Современные проблемы науки и образования. – 2016. – № 5. 30. Наимова Ш.А. Функциональное состояние почек у больных ревматоидным артритом, анкилозирующим спондилоартритом и их реабилитatsiя// Новый день в медицине. – 2021. № 2 (34). – С 316- 324. 31. Болтаев К.Ж., Ахмедова Н.Ш., Махмудова Л.И. Особенности изменения показателей тромбоцитарного гемостаза у больных с хроническими поражениями почек//Проблемы биологии и медицины. – 2015. - № 4. – С. 37. 32. Смирнов А.В., Добронравов В.А., Каюков И.Г и др. Хроническая болезнь почек: основные принципы скрининга, диагнос-тики, профилактики и подходы к лечению. Нatsiональные рекомен-дatsiи // Нефрология. 2012, № 1. – С. 89–115. 33. Наимова Ш.А., Латипова Н.С., Болтаев К.Ж. Коагуляционный и тромбоцитарный гемостаз у пациентов с ревматоидным артритом в сочетании с сердечно – сосудистом заболеваением// Инфекция, иммунитет и фармакология. - 2017. - № 2. - С. 150-152. 34. Смирнов А.В., Румянцев А.Ш. XXI век – время интегративной нефрологии // Нефрология, 2015, Т. 19, № 2 – С. 22–26. 35. Стаценко М.Е., Туркина И.А. Висцеральное ожирение как маркер риска мульти органного поражения // Вестник ВолгГМУ. – 2017, № 1. – С.10–14. 36. Шаджанова Н.С., Саркисова Л.В., Сафоева Д.Х. Причины преждевременных роды и пути их предупреждение// Журнал "Новый день в медицины". - 2019. - № 3. – C. 289- 292. 37. Шаджанова Н.С., Эгамова С.Қ. Факторы риска острого инфаркта миокарда у больных молодого и среднего возраста// Журнал "Новый день в медицины". – 2019. - № 2 (109). - С. 330 – 334. 38. Рахимов н. М. и др. Клинико-рентгенологическая и компьютерно-томографическая характеристика тимомы //ЖУРНАЛ БИОМЕДИЦИНЫ И ПРАКТИКИ. – 2022. – Т. 7. – №. 2.