Биология ва тиббиёт муаммолари 2025, №2.1 (160)
Тема статьи
КАТТАЛАРДА ЎСИШ ГОРМОНИ ЕТИШМОВЧИЛИГИ: ЭТИОЛОГИЯСИ, СУЯК ТУЗИЛИШИ ВА МЕТАБОЛИЗМИГА ТАЪСИРИ (137-140)
Авторы
Абдуллаева Азиза Ўктам қизи, Халимова Замира Юсуфовна, Холова Дилором Шарифовна, Уралова Дилафруз Улуғбековна
Учреждение
Академик Ё.Х.Турақулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий-амалий тиббиёт маркази, Ўзбекистон Республикаси, Тошкент ш.
Аннотация
Катталарда орттирилган соматотроп гормон етишмовчилиги ҳали ҳамон Эндокринологиянинг долзарб муаммоларидан бири бўлиб қолмоқда. Амалиётчи шифокорга қаратилган ушбу мақола катталардаги ўсиш гормони физиологиясини, шунингдек, катталардаги орттирилган Соматотроп гормон етишмовчилиги этиологияси ва ташхисини ўргатади. Инсулинга толерантлик тести (ИТТ) барча хорижий ва маҳаллий илмий жамиятлар томонидан катталардаги СТГЕ диагностикасида комбинацияланган тест (Гонадотроп рилизинг гормон (ГРГ) + аргинин) билан бир қаторда олтин стандарт деб ҳисобланади. Бу гормон ўсишни, суяк шаклланишини ва умумий метаболизмни тартибга солишда асосий рол ўйнайди. Шунга қарамай Ўсиш гормони етишмовчилиги кўпинча болалик давридаги ривожланиш билан боғлиқ бўлсада, у катталарда ҳам кузатилиши мумкин. Бу эса жиддий тиббий муаммодир. КЎГЕ Болалик даврида бошланган (CO-AGHD) ёки катта ёш даврида бошланган деб тавсифланиб (AO-AGHD), бунда йилига мос равишда 100000 тадан 2 та ёки 10000 тадан 1 та ҳолат кузатилиши мумкин.
Ключевые слова
Соматотроп гормон, Катталарда ўсиш гормони етишмовчилиги (КЎГЕ), ИЎО – 1, ДЕХА.
Литературы
1. Andrzej Lewiński12, Joanna Smyczyńska2, Renata Stawerska2, Maciej Hilczer3, Magdalena Stasiak2, Tomasz Bednarczuk4, Marek Bolanowski5, Roman Junik6, Marek Ruchała7, Anhelli Syrenicz8, Mieczysław Walczak9, Wojciech Zgliczyński10, Małgorzata Karbownik-Lewińska211. DOI: 10.5603/EP.a2018.0054 (https://doi.org/10.5603/EP.a2018.0054). 2. Arnika Wydra, Izabekka Czasjka – Oraniec, Jakub Wydra, Wojciech Zgliczynski The influence of growth hormone deficiency on bone health and metabolism et al. J Reumatologia2023;61, 4: p: 239 – 247. 3. Ashraf Mohamed Assistant prof. of Internal Medicine, Faculty of Medicine, Mansoura University, Egypt Corre-spondence to Ashraf Mohamed, MD, Assistant prof. of Internal Medicine, Faculty of Medicine, Mansoura Univer-sity, Mansoura, Aaliyah, Serum β-Cross Laps as a predic-tor for osteoporosis in postmenopausal women with early diabetic nephropathy The Egyptian Journal of Internal Medicine 2019, 31:52–5 4. Asolkar S.V., Sivaprasad N., Deshpande A., Shah K.B., Mani R.S. Ra-Di immunoassay of human growth hormone and its application in pituitary dysfunction studies. J. Radioanal. Chem. 1981; 65(1–2): 297–305. Fleseriu M, Hashim IA, Karavitaki N, et al. J Clin Endocrinol Metab. 2018. DOI: 10.1210/jc.2016-2118. 5. Bartke A. Somatic growth, aging, and longevity. NPJ Aging Mech Dis. 2017; 29: 3-14. Bengtsson B.-A., Edin S., Lonn L. et al //J. clin. Endocr. 1993, Vol. 76, P. 309-317. https://doi.org/10.14341/probl12151. 6. Evaluation and treatment of Adult Growth Hormone Deficiency: An Endocrine Society Clinical Practice Guide-line // The Journal of Clinical Endocrinology & Metabo-lism. – V. 91. – Р. 1621–1634 7. Evaluation and treatment of Adult Growth Hormone Deficiency: An Endocrine Society Clinical Practice Guideline // The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. – V. 91. – Р. 1621–1634 8. Fleseriu M, Hashim IA, Karavitaki N, et al. J Clin Endocrinol Metab. Nov.; 101(11):3888-3921. doi: 10.1210/jc.2016-2118. Epub 2016 9. Hazem, A., Elamin, M. B., Bancos, I., Malaga, G., Prutsky, G., Domecq, J. P., et al. (2012). Body composition and quality of life in adults treated with GH therapy: a systematic review and meta-analysis. Eur. J. Endocrinol. 166, 13–20. doi: 10.1530.EJE-11-0558 10. Kassem M, Blum W, Ristelli J, Mosekilde L, Eriksen EF 1993 Growth hormone stimulates proliferation and dif-ferentiation of normal human osteoblast-like cells in vitro. Calcif Tissue Int 52:222–226. 11. Mazziotti G, Lania AG, Canalis E. Skeletal disorders associated with the growth hormone-insulin-like growth factor 1axis. Nat Rev Endocrinol 2022; 18: 353–365, DOI: 10.1038/ s41574-022-00649-8. 12. Melmed S. Idiopathic adult growth hormone deficien-cy. J Clin Endocrinol Metab 2013; 98:2187 – 97. Bengtsson B.-A., Edin S., Lonn L. et al //J. clin. Endocr. 1993, Vol. 76, P. 309-317. https://doi.org/10.14341/probl12151 13. Melmed S. Idiopathic adult growth hormone deficien-cy. J Clin Endocrinol Metab 2013; 98:2187 – 97. 14. Molitch ME, Clemmons DR, Malozowski S, et al. Endocrine Society. Evaluation and treatment of adult growth hormone deficiency: an Endocrine Society clinical practice guideline. J Clin Endocrinol Metab 2011; 96: 1587–1609, DOI: 10.1210/ jc.2011-0179. 15. Powrie J., Weissberger A., Sonksen P. Growth hormone replacement therapy for growth hormone-deficient adults // Drugs. – 1995. – № 49. – Р. 656–663 16. Tritos NA, Hamrahian AH, King D, Greenspan SL, Cook DM, Jonsson PJ, Wajnrajch MP, Koltowska-Haggstrom M, Biller BM. A longer interval without GH replacement and female gender are associated with lower bone mineral density in adults with childhood-onset GH deficiency: a KIMS database analysis. European Journal of Endocrinology 2012.167 343–351. 17. Tritos NA, Klibanski A. Effects of Growth Hormone on Bone. Prog Mol Biol Transl Sci 2016; 138: 193–211, DOI: 10.1016/bs.pmbts.2015.10.008. 18. Vaks V.V., Gerasimenko O.A., Dzeranova L.K. При-обретённая недостаточность гормона роста у взрослых: этиология, клинические проявления, диагностика и возможности лечения. Ожирение и метаболизм. 2011;8(2):11-17. https://doi.org/10.14341/2071-8713-4947 19. Ван ден Белд А.В., Кауфман Дж.М., Цилликенс М.К., Ламбертс С.Дж., Иган Дж.М., ван дер Лели А.Дж. Физиология эндокринной системы с возрастом. Lancet Diabetes Endocrinol (2018) 6: 647-58. 10.1016/S2213-8587(18)30026-3 [Бесплатная статья PMC] [PubMed] [Перекрестная ссылка] [Google Scholar] 20. Диагностика и лечение приобретенной недостаточ-ности гормона роста у взрослых / И.И.Дедов, В.В. Вакс, Е.И. Марова. – М., 2001.2.